«etnomadaniyat»

Reja 
1.Etnoijtimoiy va etnomadaniy jarayonlarning milliy о‘z-о‘zini anglashning 
yangilanishidagi ahamiyati.  
2.Milliy о‘z-о‘zini anglashdagi plyuralizmning milliy tiklanish bilan 
bog‘liqligi.   
3.Madaniyatning etnos va tabiat bilan о‘zaro aloqasidagi roli.    
4.Demokratik islohotlar xalqlar  etnik ongidagi о‘zgarishlar omili. 
5.Etnik    ongdagi ijobiy va salbiy omillar.  
 
 
О‘quv mashg‘ulotining maqsadi: : Talabalarda mafkuraviy va g‘oyaviy tahdidlar 
kuchayib borayotgan davrda yangilangan milliy о‘z-о‘zini anglash strukturasida 
etnomadaniy jarayonlar tо‘g‘risidagi tasavvurlarini kengaytirish.  
О‘quv faoliyatining natijasi: Talaba mafkuraviy va g‘oyaviy tahdidlar kuchayib 
borayotgan davrda yangilangan milliy о‘z-о‘zini anglash strukturasida etnomadaniy 
jarayonlar tо‘g‘risidagi tushunchaga ega bо‘ladi.  
 
 
 
 

 
345 
2-ilova: 
1-О‘quv topshiriq: 
“Tarmoqlash” usulidan foydalanib, javob toping 
 
Muhim muammoning yechimini topishga yordam beradi va “Tarmoqlash” usuli orqali 
muammo hal qilinadi. 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
                    
 
 
                             
 
 
 
     
                          
 
 
            
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
            
 
          
 
 
 
 
 
 
         
 
 
 
 
 
 
3-ilova: 
     
FSMU texnologiyasi 
 
 
 
 
 
 
  
 
 
 
 
 
 
 
Ushbu texnologiya munozarali masalalarni hal etishda xamda о‘quv jarayonini 
baxs-munozarali о‘tkazishda qо‘llaniladi, chunki bu texnologiya talabalarni о‘z 
fikrini ximoya qilishga, erkin fikrlash va о‘z fikrini boshqalarga о‘tkazishga, ochiq 
holda baxslashishga hamda shu bilan birga baxslashish madaniyatini 
о‘rgatadi.Tinglovchilarga tarqatilgan oddiy qog‘ozga о‘z fikrlarini aniq va qisqa 
holatda ifoda etib, tasdiqlovchi dalillar yoki inkor etuvchi fikrlarni bayon etishga 
yordam beradi. 
F – fikringizni bayon eting 
S – fikringiz bayoniga sabab kо‘rsating 
M – kо‘rsatgan sababingizni isbotlovchi dalil keltiring 
U-   fikringizni umumlashtiring 
 
 
Milliy о‘zlikni anglashni 
keng jamoatchilik ongi 
va e’tiqodiga singdirish 
shart- sharoitlari 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

 
346 
 
Jadvalni tо‘ldiring 
1-guruh 
 
Savol 
Madaniyatning etnos va tabiat bilan о‘zaro 
aloqasidagi roli qanday? 
(F) Fikringizni bayon eting 
 
(S) Fikringiz bayoniga sabab 
kо‘rsating 
 
(M) Kо‘rsatgan sababingizni 
isbotlovchi dalil keltiring 
 
(U)Fikringizni umumlashtiring 
 
2-guruh 
Savol 
Etnik ongdagi ijobiy va salbiy omillar. 
(F) Fikringizni bayon eting 
 
(S) Fikringiz bayoniga sabab 
kо‘rsating 
 
(M) Kо‘rsatgan sababingizni 
isbotlovchi dalil keltiring 
 
(U)Fikringizni umumlashtiring 
 
 
4- ilova: 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Mavzuni mustahkamlash uchun savollar: 
 
Prezident I.Karimov asarlarida etnomadaniy jarayonlar haqida 
qanday fikrlar bildirilgan? 
 
Etnoijtimoiy va etnomadaniy jarayonlarning milliy о‘z-о‘zini 
anglashning yangilanishida qanday  ahamiyati bor? 
 
“Kuchli davlatdan kuchli jamiyat sari” tushunchasini izohlang.  

 
347 
 
16-mavzu: 
Etnomadaniyat va milliy g‘oya mushtarakligi. 
 
 
16.1.Seminar mashg‘ulotining о‘qitish texnologiyasi: 
 
Vaqti –2  soat 
 Talabalar soni: 15-25 nafar 
О‘quv mashg‘ulotining shakli: 
 Seminar mashg‘uloti: 
Seminar mashg‘ulotining rejasi 
1.Milliy g‘oyada  ma’naviy qadriyatlarga ega bо‘lgan 
etnos borlig‘i mohiyatining ifodalanishi.   
2.Sotsializm davri xalqlari ongida milliy g‘oyaga 
munosabat.  
3.Millatlararo munosabatlarda mayda millat va elatlar 
manfaatlarini  
himoya qilishning ahamiyati. 
4.Departatsiya qilingan xalqlar ongida 
etnomadaniyatga munosabat. 
 
5.Madaniyatlararo muloqot mintaqaviy konfliktlarni 
yechish omili.  
О‘quv mashg‘ulotining maqsadi: Etnomadaniyat va milliy g‘oya mushtarakligi haqida 
talabalarga  atroflicha bilim berib,  ularning mavzuni chuqurroq о‘zlashtirishlariga 
erishish 
Pedagogik vazifalar:   
- Talabani qiziqtirish, bilim 
darajasini oshirish, yо‘naltirish, 
boshqarish; 
- Talabani faollashtirib, yangi 
mavzuning  bayoni  va  uni 
mustahkamlashda  hamkorlikka 
chorlab, maqsadga erishish; 
- An’anaviylikning 
noan’anaviylik bilan 
uyg‘unlashuviga  muvaffaq 
bо‘lish 
О‘quv faoliyatining natijalari: 
Talaba: 
-  Bilim darajasi yuksaladi;     
-  Mustaqil fikrlash kо‘nikmalariga ega bо‘lib boradi; 
- Berilgan didaktik materiallarni о‘rganadi; 
- Yangi mavzuning bayoni  va uni mustahkamlashda 
bevosita ishtirok etadi; 
- Mavzuni atroflicha  о‘rganishga erishadi; 
- Faol harakat shakllanadi. 
О‘qitish uslubi va texnikasi 
Aq charxi, blits-sо‘rov, klaster   usuli  
О‘qitish vositalari 
Ma’ruzalar matni,  tarqatma materiallar, slaydlar, 
proyektor,   marker, doska 
О‘qitish shakli 
Jamoa, guruhlarda va juftlikda ishlash 
О‘qitish shart-sharoiti 
 Proyektor, kompyutor bilan jihozlangan auditoriya 
 
 
16.2.Seminar mashg‘ulotining texnologik xaritasi: 
 
Bosqichlar, 
 vaqti 
Faoliyat mazmuni: 
О‘qituvchi: 
Talaba: 
1-bosqich. 
Kirish 
 (10 min) 
1.1. Salomlashib,  mavzuga о‘tishdan  oldin 
qisqa daqiqali aql charxi mashqini  о‘tkazadi. 
1.2.Mavzu, uning maqsadi, о‘quv 
mashg‘ulotidan kutilayotgan natijalarni 
1.1.Aql charxi uchun 
ajratilgan qisqa daqiqali 
jarayonda faol bо‘ladi. 
1.2. Mavzuga tayyorgarlik 

 
348 
ma’lum qiladi(1-ilova) 
kо‘radi. 
2-bosqich. 
Asosiy  
qism 
(60 min) 
2.1. О‘tgan mavzuni mustahkamlash  hamda 
birinchi va ikkinchi mavzuni bir biriga 
bog‘lash uchun  blits-sо‘rov tashkil etadi: (2-
ilova) 
-Etnomadaniyat fanini о‘rganishning 
ahamiyati nimadan iborat? 
-Milliy g‘oya  fani qachondan boshlab fan 
sifatida shakllana boshlagan? 
- 2.2.  Savol-javoblar jarayonini  yangi 
topshiriq bilan bog‘laydi,  Klaster usulida 
tayyorlangan vizual ma’ruzadagi chizmada aks 
etgan  millatlararo munosabatlarni  bayon 
etishga talabalarni jalb qiladi 
(3-ilova) 
2.3.Talabalarning fikrlariga aniqlik kiritadi. 
2.1. Savollarni  tinglaydi,  
blits-sо‘rov jarayonida 
ishtirok etadi. 
Berilgan javoblarni  tinglab, 
mulohaza yuritadi. 
 
2.2.Chizmada aks ettirilgan 
fikrlarni tinglaydi, 
о‘qituvchining xulosasi 
bilan solishtiradi 
 
 
2.3. О‘qituvchining izohini 
tinglaydi. 
3-bosqich: 
Yakuniy 
qism: 
(10 min) 
3.1. Mavzuga yakun yasaydi, darsda faol 
ishtirok etgan talabalarni rag‘batlantiradi.  
3.2. Mustaqil  ish uchun   talabalarga savollar  
taqdim etadi, ularga yozma javob tayyorlashni 
topshiradi 
3.1.Eshitadi 
 
3.2. Uyga berilgan vazifani 
yozib oladi.  
1-ilova: 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
О‘quv mashg‘ulotining maqsadi: Etnomadaniyat va milliy g‘oya mushtarakligi 
haqida talabalarga  atroflicha bilim berib,  ularning mavzuni chuqurroq о‘zlashtirishlariga 
erishish 
О‘quv faoliyatining natijasi: Talabalar Etnomadaniyat va milliy g‘oya 
mushtarakligi tо‘g‘risida bilimga ega bо‘ladilar. 
 
 
 
 
 
 
 
Mavzu: Etnomadaniyat va milliy g‘oya mushtarakligi. 
Reja: 
1.Milliy g‘oyada  ma’naviy qadriyatlarga ega bо‘lgan etnos borlig‘i 
mohiyatining ifodalanishi.   
2.Sotsializm davri xalqlari ongida milliy g‘oyaga munosabat.  
3.Millatlararo munosabatlarda mayda millat va elatlar manfaatlarini  
himoya qilishning ahamiyati. 
4.Departatsiya qilingan xalqlar ongida etnomadaniyatga munosabat. 
5.Madaniyatlararo muloqot mintaqaviy konfliktlarni yechish omili.
 
 
 

 
349 
2-ilova: 
1-о‘quv topshiriq 
“Blits-sо‘rov” savollari: 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
3-ilova: 
 
 
 
2-о‘quv topshiriq 
 
Millatlararo munosabatlar: 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
   
-Etnomadaniyat fanini о‘rganishning ahamiyati nimadan iborat? 
-Milliy g‘oyani - chi? 
-Etnomadaniyat fani qachondan boshlab fan sifatida shakllana boshlagan? 
-Milliy g‘oya fani asoslarini nima tashkil etadi? 
 -Milliy g‘oya  fani eng avvalo qaysi fanlar bilan aloqador? 
  
- 
 
 
 

 
350 
 
17-mavzu: 
Etnomadaniyat va etnopsixologiya 
 
17.1.Seminarmashg‘ulotining о‘qitish texnologiyasi: 
 
Vaqti –2  soat 
 Talabalar soni: 15-25 nafar 
О‘quv mashg‘ulotining shakli: 
 Seminat mashg‘uloti: 
Seminar  mashg‘ulotining rejasi 
1.Xalqlar etnopsixologiyasining о‘ziga xos 
xususiyatlari.  
2.Etnopsixologiyaning muayyan xalqning 
bioetnogenetik xususiyatlar bilan bog‘liqligi.  
3.Etnomadaniyatda milliy g‘urur va milliy о‘z-о‘zini 
anglashning ifodasi.  
4.Dunyoviy sivilizatsiya tizimida etnomadaniy 
fenomen.   
 5.Etnomadaniyat va tarixiy ong.  Tarixiy ongning 
badiiy adabiyotda  
ifodasi. 
О‘quv mashg‘ulotining maqsadi: Etnomadaniyat va etnopsixologiya haqida talabalarga  
atroflicha bilim berib,  ularning mavzuni chuqurroq о‘zlashtirishlariga erishish 
Pedagogik vazifalar:   
- Talabani qiziqtirish, bilim 
darajasini oshirish, yо‘naltirish, 
boshqarish; 
- Talabani faollashtirib, yangi 
mavzuning  bayoni  va  uni 
mustahkamlashda  hamkorlikka 
chorlab, maqsadga erishish; 
- An’anaviylikning 
noan’anaviylik bilan 
uyg‘unlashuviga  muvaffaq 
bо‘lish 
О‘quv faoliyatining natijalari: 
Talaba: 
-  Bilim darajasi yuksaladi;     
-  Mustaqil fikrlash kо‘nikmalariga ega bо‘lib boradi; 
- Berilgan didaktik materiallarni о‘rganadi; 
- Yangi mavzuning bayoni  va uni mustahkamlashda 
bevosita ishtirok etadi; 
- Mavzuni atroflicha  о‘rganishga erishadi; 
- Faol harakat shakllanadi. 
О‘qitish uslubi va texnikasi 
Aq charxi, blits-sо‘rov, klaster   usuli  
О‘qitish vositalari 
Ma’ruzalar matni,  tarqatma materiallar, slaydlar, 
proyektor,   marker, doska 
О‘qitish shakli 
Jamoa, guruhlarda va juftlikda ishlash 
О‘qitish shart-sharoiti 
 Proyektor, kompyutor bilan jihozlangan auditoriya 
 
17.2.Seminar mashg‘ulotining texnologik xaritasi: 
 
 
Bosqichlar, 
 vaqti 
Faoliyat mazmuni: 
О‘qituvchi: 
Talaba: 
1-bosqich. 
Kirish 
 (10 min) 
1.1.  Salomlashib,    mavzuga  о‘tishdan    oldin 
qisqa daqiqali aql charxi mashqini  о‘tkazadi. 
1.2.Mavzu, 
uning 
maqsadi, 
о‘quv 
mashg‘ulotidan kutilayotgan natijalarni ma’lum 
qiladi(1-ilova) 
1.1.Aql charxi uchun 
ajratilgan qisqa daqiqali 
jarayonda faol bо‘ladi. 
1.2. Ma’ruzaga tayyorgarlik 
kо‘radi. 
2-bosqich. 
2.1.  О‘tgan  mavzuni  mustahkamlash    hamda  2.1. Savollarni  tinglaydi,  

 
351 
Asosiy  
qism 
(60 min) 
birinchi va ikkinchi mavzuni bir biriga bog‘lash 
uchun  savol javob tashkil etadi:  
2.2.    Savol-javoblar  jarayonini    yangi  topshiriq 
bilan  bog‘laydi,    «NEGA?»  organayzerini 
tо‘ldirish  orqali    “Nega  etnopsixologiyani 
muayyan  xalqning  bioetnogenetik  xususiyatlar 
bilan bog‘liq deymiz?” savoliga javob berishga 
talabalarni jalb qiladi (2-ilova) 
2.3.Talabalarning fikrlariga aniqlik kiritadi. 
blits-sо‘rov jarayonida 
ishtirok etadi. 
2.2. Chizmani tо‘ldirib,  
о‘qituvchining xulosasi bilan 
solishtiradi 
2.3. О‘qituvchining izohini 
tinglaydi. 
3-bosqich: 
Yakuniy 
qism: 
(10 min) 
3.1.  Mavzuga  yakun  yasaydi,  talabalarni 
baholaydi.  
3.2. Mustaqil  ish uchun   talabalarga “FSMU” 
usulida  savollar    taqdim  etadi,  ularga  yozma 
javob tayyorlashni topshiradi. (3-ilova) 
 
3.1.Eshitadi 
 
3.2.Uyga berilgan vazifani 
yozib oladi.  
 
1-ilova: 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
О‘quv mashg‘ulotining maqsadi: Etnomadaniyat va etnopsixologiya haqida 
talabalarga  atroflicha bilim berib,  ularning mavzuni chuqurroq о‘zlashtirishlariga erishish. 
 
О‘quv faoliyatining natijasi: Talabalar etnomadaniyat va etnopsixologiya  
tо‘g‘risida bilimga ega bо‘ladilar. 
 
2-ilova: 
1-о‘quv topshirig‘i: 
«NEGA?» organayzerini tо‘ldiring 
 
 
 
 
         
 
 
 
Nega?                Nega? 
                         Nega? 
Nega? 
           Nega? 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
           Nega? 
                       Nega?                Nega? 
Nega etnopsixologiyani 
muayyan xalqning 
bioetnogenetik xususiyatlar 
bilan bog‘liq deymiz? 
Mavzu:   Etnomadaniyat va etnopsixologiya 
Reja: 
1.Xalqlar etnopsixologiyasining о‘ziga xos xususiyatlari.  
2.Etnopsixologiyaning muayyan xalqning bioetnogenetik xususiyatlar bilan 
bog‘liqligi.  
3.Etnomadaniyatda milliy g‘urur va milliy о‘z-о‘zini anglashning ifodasi.  
4.Dunyoviy sivilizatsiya tizimida etnomadaniy fenomen. 
 
 5.Etnomadaniyat va tarixiy ong.  Tarixiy ongning badiiy adabiyotda ifodasi. 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

 
352 
                                                                            3-ilova    
2-о‘quv topshiriq 
FSMU texnologiyasi 
 
 
 
 
  
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Savol 
Milliy ong va milliy optimizm nima?  
 
(F) Fikringizni bayon eting 
 
(S) Fikringiz bayoniga sabab kо‘rsating 
 
(M) Kо‘rsatgan sababingizni isbotlovchi 
dalil keltiring 
 
(U) Fikringizni umumlashtiring 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Ushbu  texnologiya  munozarali  masalalarni  hal  etishda  xamda  о‘quv  jarayonini 
baxs-munozarali  о‘tkazishda  qо‘llaniladi,  chunki  bu  texnologiya  talabalarni  о‘z 
fikrini ximoya qilishga, erkin fikrlash va о‘z fikrini boshqalarga о‘tkazishga, ochiq 
xolda  baxslashishga  xamda  shu  bilan  birga  baxslashish  madaniyatini 
о‘ratadi.Tinglovchilarga  tarqatilgan  oddiy  qog‘ozga  о‘z  fikrlarini  aniq  va  qisqa 
xolatda  ifoda  etib,  tasdiqlovchi  dalillar  yoki  inkor  etuvchi  fikrlarni  bayon  etishga 
yordam beradi. 
F – fikringizni bayon eting 
S – fikringiz bayoniga sabab kо‘rsating 
M – kо‘rsatgan sababingizni isbotlovchi dalil keltiring 
U – fikringizni umumlashtiring  

 
353 
 
18-mavzu: 
Etnik va ijtimoiy xotira. 
 
18.1.Seminar mashg‘ulotining о‘qitish texnologiyasi 
 
Vaqti –2  soat 
Talabalar soni: 15-25 nafar 
О‘quv mashg‘ulotining shakli: 
 Seminar mashg‘uloti: 
Seminar  mashg‘ulotining rejasi 
1. Tarixiy  va etnik xotira.  
2.Ijtimoiy xotirada xususiy etnik voqelik.  
3.Ijtimoiy ongda onomistika.  
4.Ijodiy ongda ijtimoiy xotira.  
5.Etnoijtimoiy xotira va etnotarixiy bilim. 
О‘quv mashg‘ulotining maqsadi: Talabalarga etnik va ijtimoiy xotira haqida 
ma’lumot berib, ularning mavzuni puxta о‘zlashtirishlariga erishish 
Pedagogik vazifalar:   
- Talabani qiziqtirish, bilim 
darajasini oshirish, yо‘naltirish, 
boshqarish; 
- Talabani faollashtirib, yangi 
mavzuning  bayoni  va  uni 
mustahkamlashda  hamkorlikka 
chorlab, maqsadga erishish; 
- An’anaviylikning 
noan’anaviylik bilan 
uyg‘unlashuviga  muvaffaq 
bо‘lish 
О‘quv faoliyatining natijalari: 
Talaba: 
-  Bilim darajasi yuksaladi;     
-  Mustaqil fikrlash kо‘nikmalariga ega bо‘lib 
boradi; 
- Berilgan didaktik materiallarni о‘rganadi; 
- Yangi mavzuning bayoni  va uni 
mustahkamlashda bevosita ishtirok etadi; 
- Mavzuni atroflicha  о‘rganishga erishadi; 
- Faol harakat shakllanadi. 
О‘qitish uslubi va texnikasi 
Savol-javob, fikrlar hujumi, Qanday?, Piramida 
texnologiyalari 
О‘qitish vositalari 
Darslik va qо‘shimcha adabiyotlar,  doska, 
bо‘r(yoki vatman va marker),  о‘qituvchi nutqi, 
tarqatma materiallar, kompyuter vositalari, 
jumladan ekran 
О‘qitish shakli 
Ma’ruza mashg‘uloti, Jamoa bо‘lib va individual 
ishlash 
О‘qitish shart-sharoiti 
 Proyektor, kompyutor bilan jihozlangan 
auditoriya 
 
 
18.2.Seminar mashg‘ulotining texnologik xaritasi: 
 
Bosqichlar, 
 vaqti 
Faoliyat mazmuni: 
О‘qituvchi: 
Talaba: 
1-bosqich. 
Kirish 
 (5 min) 
1.1.Mavzuni e’lon qilib,  maqsad va darsdan 
kutilayotgan natijalarni ma’lum qiladi.(1-
ilova) 
Mavzuga tayyorgarlik 
kо‘radi. 
2-bosqich. 
Asosiy  
qism 
(55 min) 
2.1.Mavzu bо‘yicha talabalarni qiziqtirgan 
savollarni tinglaydi. 
2.2. Savollarga javob berish bilan bir qatorda 
talabalarga tayyorlab kelgan  savollarni 
Uyda tayyorlab kelgan 
savollarini о‘qituvchiga 
beradi, javobni diqqat 
bilan tinglaydi. 

 
354 
chiqaradi (2-ilova). “Fikrlar hujumi”ga 
kо‘proq passiv talabalarni jalb etishga 
harakat qiladi 
 “Fikrlar hujumi”da faol 
ishtirok etadi, berilgan 
savollarga puxta va aniq 
javob berishga harakat 
qiladi. 
3-bosqich  
Mavzuni 
mustahkamlash 
(10 minut) 
3.1.Mavzuni mustahkamlash, talabalar 
faolligini oshirish maqsadida  ekranga   
“Qanday” usulidagi topshiriqni chiqarib, uni  
yechish  usulini ma’lum qiladi(3-ilova) 
3.2. Javoblarni tahlil qilib, xatolarni tо‘ldiradi 
Topshiriqni diqqat bilan 
e’tibor qaratib, javob 
topishga intiladi. 
 
4-bosqich: 
Yakuniy qism: 
(10 min) 
4.1. Mavzuni yakunlaydi,  faol talabalarni 
rag‘batlantiradi.  
4.2. Mustaqil  ish uchun   talabalarga   
 “Piramida” usulida “Tarixiy xotirani 
mustahkamlash omillari”ga  misol yozib 
kelishni topshiradi (4-ilova) 
 Tinglaydi 
 Mustaqil ishni yozib 
oladi.  
 
 
 
Mavzu: Etnik va ijtimoiy xotira. 
 
1-ilova: 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
О‘quv mashg‘ulotining maqsadi: Talabalarga etnik va ijtimoiy xotira haqida 
ma’lumot berib, ularning mavzuni puxta о‘zlashtirishlariga erishish 
 
О‘quv faoliyatining natijasi: Talabalar etnik va ijtimoiy xotira haqidagi 
tasavvurga ega bо‘ladilar 
 
О‘quv topshiriqlari 
2-ilova: 
Savollar (Fikrlar hujumi usuli) 
1.Etnik xotira  deganda nimani tushunasiz? 
2.Tarixiy xotira nimani tushunasiz? 
3.Prezident Islom Karimovning  “Tarixiy xotirasiz kelajak yо‘q” asarlarida bu borada 
qanday fikrlar о‘rtaga tashlangan? 
4.Umuman  bugungi mavzu xususida xulosalaringiz... 
 
 
 
 
 
Reja 
1. Tarixiy  va etnik xotira. 
 
Ijtimoiy xotirada xususiy etnik voqelik.  
 
Ijtimoiy ongda onomistika.  
 
Ijodiy ongda ijtimoiy xotira.     
 
Etnoijtimoiy xotira va etnotarixiy bilim. 
 

 
355 
3-ilova: 
 
«Qanday» organayzerini tо‘ldiring 
Muhim muammoning yechimini topishga yordam beradi va “Qanday” savoli orqali 
muammo hal qilinadi. 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
                   Qanday? 
 
                             Qanday 
 
 
 
 
 
         Qanday? 
                          
 
 
           Qanday? 
 
  Qanday? 
Qanday?          
               
Qanday?   
 
 
 
 
 
 
        Qanday? 
 
 
4-ilova: 
Mustaqil ish uchun topshiriq: 
«Piramida» organayzerini tо‘ldiring: 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Skul’ptorlar  ijodida 
tarixiylik va tarixiy xotira 
qanday namoyon bо‘ladi? 
 
“Tarixiy xotirani mustahkamlash omillari”ga  misol keltiring: 

 
356 
 
19-mavzu : Toponomika – etnos ongning tarkibiy qismi 
 
 
19.1.Darsni olib borish texnologiyasi 
 
 
Talabalar  soni:  15-25 gacha 
Vaqti:2 soat. 
О‘quv mashg‘ulotining  shakli  
Seminar mashg‘uloti 
Seminar rejasi   
 1. Toponomika milliy о‘z-о‘zini anglash, etnik 
xotira va etnik ongning tarkibiy qismi.  
2. Etnos ongidan  geografik nomlar 
yо‘qotilishining qatag‘on qilingan xalq 
madaniyatiga  ta’siri 
 О‘quv mashg‘ulotining maqsadi: Talabalarning etnos ongning tarkibiy qismi 
bо‘lgan toponomikaning ahamiyati tо‘g‘risidagi tasavvurlarini kengaytirish.  
Pedagogik vazifa: 
О‘quv faoliyatining natijasi:  
Pedagogik vazifalar:   
- Talabani qiziqtirish, bilim 
darajasini oshirish, yо‘naltirish, 
boshqarish; 
- Talabani faollashtirib, yangi 
mavzuning  bayoni  va  uni 
mustahkamlashda  hamkorlikka 
chorlab, maqsadga erishish; 
- An’anaviylikning noan’anaviylik 
bilan uyg‘unlashuviga  muvaffaq 
bо‘lish 
О‘quv faoliyatining natijalari: 
Talaba: 
-  Bilim darajasi yuksaladi;     
-  Mustaqil fikrlash kо‘nikmalariga ega bо‘lib 
boradi; 
- Berilgan didaktik materiallarni о‘rganadi; 
- Yangi mavzuning bayoni  va uni 
mustahkamlashda bevosita ishtirok etadi; 
- Mavzuni atroflicha  о‘rganishga erishadi; 
- Faol harakat shakllanadi. 
О‘qitish usullari va texnika 
 “Tarmoqlash”, “FSMU” uslubi 
О‘qitish vositalari 
Kompyuter texnologiyasi  (“Etnomadaniyat” 
fanidan elektron о‘quv uslubiy  majmua) 
Slaydlar 
О‘qitish  shakli 
Jamoa bо‘lib ishlash 
О‘qitish shart-sharoitlari 
Texnik vositalar bilan ta’minlangan, о‘qitish 
usullarini qо‘llash mumkin bо‘lgan о‘quv 
xona. 
Monitoring va baholash 
Kuzatish, og‘zaki nazorat, savol-javobli sо‘rov, 
о‘quv topshiriq. 
 
19.2.Darsning texnologik xaritasi 
 
Ish jarayonlari 
vaqti 
Faoliyat mazmuni 
О‘qituvchi 
Talaba 
1 bosqich. 
Kirish 
(10 daqiqa) 
1.1. Mavzu, uning rejasini e’lon qiladi, 
о‘quv mashg‘ulotining maqsadi va о‘quv 
faoliyat natijalarini tushuntiradi (1-ilova) 
Tinglaydi, mavzu 
nomini yozib oladi 
1.2. Mashg‘ulotni о‘tkazish shaklini e’lon 
qiladi  
Yozib oladi 
2 bosqich. 
2.1. Galdagi topshiriq “Kichik guruhlarda 
Yozadi, savolga 

 
357 
Asosiy jarayon 
(60 daqiqa) 
ishlash» orqali amalga oshirilishini e’lon 
qiladi. “Tarmoqlash” texnikasidan 
foydalangan holda guruhlarga topshiriqlar  
beradi (4-ilova) 
javob beradi. 
 
2.2.“FSMU” texnikasidan foydalangan 
holda guruhlarga topshiriqlar  beradi (3-
ilova). Guruhlarda ishlashga yordam beradi. 
Diqqatlarini kutiladigan natijaga jalb qiladi. 
Har bir guruh topshiriqlarini  - qog‘ozlarga 
tushirib, taqdimotini о‘tkazishga yordam 
beradi, bilimlarini umumlashtiradi, 
xulosalarga alohida e’tibor beradi.  
Savollarga javob 
beradilar, erkin 
bahs-munozara 
yuritadi. 
Guruhlarda 
ishlaydi. 
 
 
 
3 bosqich. 
Yakuniy bosqich 
 (10 daqiqa) 
3.1 Mavzu bо‘yicha umumiy xulosa 
qilinadi.  
Tinglaydi 
3.2. Talabalarni baholaydi. 
Yozib oladi 
3.3. Mavzuni mustahkamlash uchun 
savollar beradi?(4-ilova) 
Javob yozadi 
1-ilova: