Ғ. м. қосимов менежмент ўзбекистоп Республикаси Олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги упиверситетлар ва олий техника

Корхоналарни бошқаришнинг моҳиятига кўп сонли 
операцияли менежерларнинг мажбуриятлари киради 
ва уларни учта асосий гуруҳларга бўлиш мумкин: 
корхонанинг операцияли фаолиятини бош ва йўна- 
лишларини ишланмаси ва қўлланмаси;
ишлаб чиқариш жараёнининг ишланмаси, ишлаб 
чиқариш қувватларининг жойланиши ҳақида ечим, 
корхонани лойиҳалаш, маҳсулотни лойиҳалаш, иш ­
ларни бажарилишида стандартлар ва меъёрларни 
қўллаш;
тизимни жорий ишлашини режалаштириш ва на­
зорат қилиш.
Операцияларни бошқарувчига катта ҳажмдаги ах- 
боротлар билан иш кўришга тўғри келади. У таҳлил 
қилиш фикрларига эга бўлиши, янги технологияларни 
ҳис қила билиши ва баҳолай олиш қобилияти бор 
бўлиши керак. Барча операцияли тизимнинг муваф- 
фақияти ва мағлубиятини одамлар ҳал қиладилар. 
Шундай қилиб, операцияларни бошқарувчи тахдил 
қилиш соҳасида, системотехника, технология ҳамда 
ҳулқий ва ижтимоий фанлар бўйича билим ва маҳо-
133
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

рат (малака)га эга бўлиб, уларнинг турларини кенг 
қўллай билиши керак.
Операцияли тизимларни ҳар хил усуллар билан 
тоифалаш мумкин. 6-жадвалда неъматларни ишлаб 
чиқариш хусусиятига ва қайта ишланиш жараёнла- 
рини қўлланиш турига асосланган икки ўлчамли тои- 
фа киритилган.
6-жадвал.
Операцияли тизимларнинг тоифалари
Қайта иш лана- 
диган тизим ­
ларнинг тури
Иш лаб чиқариладиган маҳсулотларнинг 
хусусияти
маҳсулот
хизмат кўрсатиш
Лойиҳа
К ичик
ҳажмдаги
Оммавий ишлаб
чиқариш
Уалуксиз
жараён
Қурилиш пудратчи 
Типограф ия 
Автомобиль йиғувчи 
завод
Н ефтни қайта ишлаш
Врач-терапевт
Автомобилни
таъмирлаш
шоҳобчаси
Аэропорт
Радиостанция
Корхонанинг ишлаб чиқариш фаолиятидаги ва­
зифаси ва қатор бошқа функциялар орасида ўта му- 
ҳим ва мураккаб ишчи муносабатлар мавжуд. Корхо­
на фаолиятини оптималлаштириш учун ушбу муно- 
сабатлардаги самарали бошқаришни таьминлаш зарур.
Муҳандисли вазифа ишлаб чиқаришдан буюмлар- 
нинг конструкцияси билан боғлиқ бўлган муаммо- 
лар бўйича жавоб маълумотини олиши керак.
Маркетинг ишлаб чиқариш фаолияти тизимининг 
сўнгги босқичида мижозларнинг йшончли талабини 
белгилаш ва муайян буюртмалар билан таъминлаш 
лозим. Ишлаб чиқаришнинг маҳсулот сифати ёки ет- 
казиб бериш мудцати бўйича истеъмолчилар ҳар қан- 
дай имкониятлари ҳақида хабар беришлари керак. 
Ишлаб чиқариш фаолиятининг вазифаси молиявий 
вазифага, меҳнат ресурслари вазифасига боғлиқ.
134
www.ziyouz.com kutubxonasi

---