Fakulteti "statistika" fanidan mustaqil ish mavzu: demografik statistika

TUG'ULISH KOEFFITSIENTI 
Yillar miqyosida

---

9 
2020 yilda bu ko’rsatkich 75.5 tashkil qilgan. 
33897800
448978 
= 75.49 
≈ 75.5
2021 yilda bu ko’rsatkich 77.0 tashkil qilgan. 
34558900
448978
= 76.97 
≈ 77.0 
2022 yilda bu ko’rsatkich 80.2 tashkil qilgan. 
36034988
448978
= 80.26 
≈ 80.3
33254100
448978
= 

---

10 
XOTIMA
Tarixda aholining yashash qonuniyatlari barcha davlat hukumatlarining doimiy 
e’tiborida bo‘lgan. Keyingi vaqtlarda jamiyatning iqtisodiy hayotida va uzoq muddatli 
ijtimoiy-iqtisodiy rejalashtirishda demografik omil rolining yanada ortishi bu masalaga 
bo‘lgan qiziqishni keskin kuchaytirdi. Demografik omil, ahamiyati jihatidan, ijtimoiy 
rivojlanishning ijtimoiy va iqtisodiy omillar qatorida turuvchi asosiy omillaridan 
hisoblanadi. Ularni chuqur va har tomonlama o‘rganmasdan turib mustaqil 
O‘zbekiston va uning ayrim hududlarini ijtimoiy-iqtisodiy rivojlantirishni aniq 
ravishda rejalashtirib bo‘lmaydi.
Bu borada maqsadga erishish uchun tabiatni, aholi statistikasi bilan 
shug‘ullanuvchi mutaxassislar kerak. Ijtimoiy rivojlanish, iqtisodiyotning barcha 
tarmoqlari: sanoat, qishloq xo‘jaligi, xizmat ko‘rsatuvchi sohalarning rivoji – aholining 
o‘sib borayotgan moddiy va ma’naviy ehtiyojlarini qondirishni, inson omili rolini 
kuchaytirishni, aholi turmush darajasini ko‘tarish muammolarini yechishni taqozo 
qiladi. Shu boisdan ham aholi statistikasining nazariy va amaliy tomonlarini o‘rganish 
muhim ahamiyat kasb etadi. Ushbu darslik bakalavr, magistr, aspirant, professor-
o‘qituvchilar va ilmiy xodimlar uchun mo‘ljallangan. 
Doimiy aholi soniga ro‘yxatga olish paytida muayyan aholi punktida doimiy 
istiqomat qiladigan kishilar kiradi. Mavjud aholiga esa aholini ro‘yxatga olishning 
kritik paytida ro‘yxatdan o‘tgan barcha kishilar qo‘shiladi.Doimiy va mavjud aholi 
soni o ‘zaro teng va teng boo’lmasligi mumkin. Agarda, ro‘yxat paytida vaqtincha yo‘q 
va yashovchi aholi bo’lmasa, ular o ‘zaro teng bo’ladi. Lekin, bu gipoteza. Haqiqatda 
esa ro'yxatga olish paytida aholi punkti aholisining ayrimlari boshqa yerga ketgan 
bo’lishi mumkin va boshqa aholi punktidan mehmonga, ish bilan kelgan bo’lishi 
mumkin. Ketganlar statistikada vaqtincha yo‘q (yashamaydigan), kelganlar esa 
(vaqtincha yashovchi) aholi katcgoriyasiga kiritiladi. 
Vaqtincha yo‘q (yashamaydigan) aholiga, ro ‘yxat o ‘tkazilayotgan paytda turli 
sabablarga ko ‘ra o‘zi doimiy yashaydigan aholi punktida bo’lmagan kishilar kiradi, 
vaqtincha yashovchilarga esa boshqa aholi punktlarida doimiy yashaydigan, lekin 
ro‘yxat paytida ushbu aholi punktidan ro‘yxatdan o‘tgan kishilar kiradi.