Fan va innovatsiyalar vazirligi termiz davlat universiteti tabiiy fanlar fakulteti

 

---

14 
1.2 Davlat qo‘riqxonalari va ularning ekologik-huquqiy tartibi 
O„simlik va hayvonot dunyosini muhofaza qilish, ularning nodir va tugab borayotgan 
turlarini saqlab qolish, sonini ko„paytirishda qo„riqxona, zakaznik va xalq 
xiyobonlarining ahamiyati kattadir. Shu maqsadda respublikamizda «Jayron» ekologik 
markazi faoliyat ko„rsatmoqda. Respublikada qo„riqlanadigan yerlarning umumiy 
maydoni 2 mln. gektardan ortiq, alohida qo„riqlanadigan 11 ta tabiiy-hududiy ob‟ekt, 
shu jumladan 9 ta qo„riqxona bo„lib, 3 tasi tog„da, 3 tasi daryo qayiridagi to„qayda va 3 
tasi cho„l landshaftlarida joylashgan. Bular Chatqol tog„o„rmon, Payg„ambarorol, 
Qizilqum, Bodayto„qay, Nurota, Zarafshon, Hisor, Varganza, Ko„hitangtog„, Kitob 
qo„riqxonalaridir. Bu qo„riqxonalarda bioekologik tadqiqotlar olib boriladi. 
Ta‟kidlash joizki, davlat qo„riqxonalarining ta‟rifi va vazifalari O„zbekiston 
Respublikasining «Alohida muhofaza etiladigan tabiiy hududlar to„g„risida» gi 
qonunida aniq ko„rsatib berilgan. Mazkur qonunning 10-moddasiga asosan, davlat 
qo„riqxonalari o„z oldiga oddiy, odatiy va noyob tabiiy majmualar, o„simliklar va 
hayvonlarning irsiy fondlarini saqlab qolish va o„rganish, tabiiy jarayonlar va hodisalar 
o„zgarishi ustidan monitoring o„tkazish maqsadini qo„ygan tabiatni muhofaza etuvchi 
ilmiy-tadqiqot muassasalari hisoblanadi. 
Davlat qo„riqxonalari hududidagi yer, suv, yer osti boyliklari, o„simlik va hayvonot 
dunyosi xo„jalik foydalanishidan to„liq va bir umrga olib qo„yiladi hamda doimiy 
foydalanish uchun qo„riqxonalarga bepul beriladi. Davlat qo„riqxonalari yerlarini 
ijaraga berish taqiqlanadi. 
Hududi tabiiy landshaftlarning xos bo„laklaridan iborat bo„lgan va belgilangan 
tartibda biosfera qo„riqxonalarining xalqaro shoxobchasiga kiritilgan davlat 
qo„riqxonalari biosfera davlat qo„riqxonalari maqomiga egadir. 
Davlat qo„riqxonalari zimmasiga: