Fanidan amaliy ishlarni

lc m	Lc m	Нс m	атах m	amin m	Вс m	Lз m	S m^2	В m	М m	Н m	d m
W m
1	10	900	7	35.3	6.7	2.7	1.1	2	4.9	55	11	5	50	0.06	1.8
2	11	920	8	45.2	7.6	2.8	1.1	2.2	5.6	72	12	6	55	0.065	1.9
3	12	940	9	56.1	8.6	2.8	1.1	2.4	6.3	91	13	7	60	0.07	1.9
4	13	960	10	67.9	9.5	2.9	1.2	2.6	7	112	14	8	50	0.075	1.9
5	14	980	11	80.7	10.5	2.9	1.2	2.8	7.7	135	15	9	55	0.08	2.0
6	15	1000	12	94.4	11.4	3.0	1.2	3	8.4	160	16	10	60	0.085	2.0
7	16	1020	13	109.1	12.4	3.0	1.2	3.2	9.1	187	17	11	50	0.09	2.0
8	17	1040	14	124.7	13.3	3.0	1.2	3.4	9.8	216	18	12	55	0.095	2.0
9	18	1060	15	141.2	14.3	3.1	1.2	3.6	10.5	247	19	13	60	0.1	2.0
10	19	1080	16	158.7	15.2	3.1	1.2	3.8	11.2	280	20	14	50	0.105	2.1
11	20	1100	7	177.1	6.7	3.1	1.2	4	4.9	315	21	15	55	0.11	2.1
12	10	1120	8	117.8	7.6	5.2	2.1	4.2	5.6	352	22	16	60	0.115	3.5
13	11	1140	9	133.0	8.6	5.1	2.1	4.4	6.3	391	23	17	50	0.12	3.4
14	12	1160	10	149.2	9.5	5.1	2.0	4.6	7	432	24	18	55	0.125	3.4
15	13	1180	11	166.3	10.5	5.0	2.0	4.8	7.7	475	25	19	60	0.13	3.3
16	14	1200	12	184.2	11.4	4.9	2.0	5	8.4	520	26	20	50	0.135	3.3
17	15	900	13	48.4	12.4	4.9	2.0	5.2	9.1	135	27	5	55	0.14	3.3
18	16	920	14	60.8	13.3	4.8	1.9	5.4	9.8	168	28	6	60	0.145	3.2
19	17	940	15	74.2	14.3	4.8	1.9	5.6	10.5	203	29	7	50	0.15	3.2
20	18	960	16	88.5	15.2	4.7	1.9	5.8	11.2	240	30	8	55	0.155	3.2
21	19	980	7	103.8	6.7	4.7	1.9	6	4.9	279	31	9	60	0.16	3.1
22	20	1000	8	119.9	7.6	4.7	1.9	6.2	5.6	320	32	10	50	0.165	3.1
23	10	1020	9	82.2	8.6	7.7	3.1	6.4	6.3	363	33	11	55	0.17	5.2
24	11	1040	10	95.2	9.5	7.5	3.0	6.6	7	408	34	12	60	0.175	5.0
25	12	1060	11	109.1	10.5	7.3	2.9	6.8	7.7	455	35	13	50	0.18	4.9
26	13	1080	12	124.0	11.4	7.1	2.8	7	8.4	504	36	14	55	0.185	4.7
27	14	1100	13	139.7	12.4	7.0	2.8	7.2	9.1	555	37	15	60	0.19	4.6
28	15	1120	14	156.4	13.3	6.8	2.7	7.4	9.8	608	38	16	50	0.195	4.5
29	16	1140	15	174.0	14.3	6.7	2.7	7.6	10.5	663	39	17	55	0.2	4.4
30	17	1160	16	192.6	15.2	6.5	2.6	7.8	11.2	720	40	18	60	0.205	4.4

Amaliy mashg’ulot №18
Mavzu: Qazib olingan bo’shliqlarni to’ldiruvchi materiallar bilan to’ldirish.
Ishning maqsadi: - talabalarga foydali qazilma zahiralari qazib olingandan keyin qo’lgan bo`shliqni to`ldirishni usulllari va ularni bajarish ketma-ketligi haqida tushunchalar berish.

Ko`mirni qazib olish va qazib olingan bushlikni to`ldiruvchi materiallar bilan to`ldirish birgalikda olib borilgan to`ldiruvchi materiallarni xavo yordamida etqazib beruvchi mashina ish unumdorligini olish buyicha lavaning minimal yuklamasi quyidagi formula bilan aniklanadi:

; t/sut.
Bunda: Tsm –smenanig davomiligi. min
T_p.z =15-30 min –smenadagi tayyorlash tugatish ishlari davomiyligi.
n_sm-qazib olish smenasi.
Q- to`ldiruvchi materialni xavo bilan etqazib beruvchi mashinaning unumdorligi. (m<sup>3</sup>/ch)
k<sub>z</sub>= 0,6-0,85. 1 t qazib olingan foydali kazilma uchun sarflangan to`ldiruvchi material. (m³/t).
t_p – qazibolingan bushlikni to`ldirish uchun tayyorlashga ketgan vakt.
Bulaklarga bulingan turbaprovodlardan foydalanilib

• 
  chegaralovchi setkalar kullanilganda tp=3,7 min/m
  
• 
  siljituvchi chegaralar kullanilganda tp=23 min/m
  

bulaklarga bulingan turbaprovodlar kullanilib:
-yondan ketishni kul bilan boshkarganda tp=4,4 min/m
-yondan kiritishni va mashinani tuxtatishni masofadan turib boshkarganda tp=2,5 min/m
- yondan kiritishni masofadan boshkarib mashina tuxtamaganda tp=0 ga teng.
t_v =0,1 – kuzda tutilmagan xollarda vaktni yukotilishi, min/m.

13. 
    plastnig qalinligi. M.
    

- ko`mirni o`rtacha zichligi. t/m³.
S=0,95-0,98 ko`mirni qazib odish koeffitsienti.
Agar ko`mirni qazish va qazib olingan bushlikni to`ldiruvchi materiallar bilan to`ldirish aloxida olib borilso lavaga beriladigan yuklama to`ldiruvchi materiallar bilan tuldiriladigan smenalar sonidan kelib chikkan xolda quyidagicha aniklanadi:
; t/sut.
Bunda: r- kombaynning kamrash kengligi, m.
Aniklangan yuklama kazib oluvchi mexanizm unumdorligi buyicha tekshiriladi:
t/sut.
Bunda: v- kombaynning utish tezligi, m/min.
T<sub>k.v</sub> =0,05-0,1- kombayn ishlayotganda kuzda tutilgan vaktning yukotilishi, min/m.
t<sub>k</sub>=20-40 min kombayn ishlayotganda yakuni operatsiyalar davomiyligi.
l<sub>l</sub> –lavaning uzunligi, m.
l<sub>n</sub> –nishaning uzunligi, m.
Zaruriy to`ldiruvchi mikdori quyidagicha aniklanadi:
; m³.
Xavo bilan to`ldiruvchi materiallarni etqazib beruvchi mashina unumdorligi quyidagicha aniklanadi:
; m<sup>3</sup>/ch.
bu erda: kr- mashina unumdorligi zaxirasi koeffitsienti kamerali mashinalar uchun k<sub>r</sub>= 1 barabanli mashinalar uchun k<sub>r</sub>= 1,1-1,2 .
k<sub>m</sub>= 0,8-1 – to`ldiruvchi materiallar sarfini xisobga oluvchi koeffitsient.
To`ldiruvchi materiallarni etqazib beruvchi turbaprovadlar diametri qurilmaning unumdorligiga boglik xolda aniklanadi va to`ldiruvchi materiallar texnik kursatgichlari buyicha kabul kilinadi.
D_tr=0,0227*Q0.4
Qabul qilingan turboprovad uchun qurilmaning sikilgan xavo va energiya yukotilish buyicha mos keluvchi unumdorlik quyidagicha aniklanandi

Qo=11300 D2.5 tr ; m³/ch.

Sikilgan xavo sarfi.
Q_o bo`lganda Qv=33800D5/3tr Q1/3 : m3/ch.
QQo bo`lganda Q_v=66,7Q.


Mavzuni mustahkamlash uchun savollar.

1. 
   Qazib olingan bo`shliqni to`ldirish usullari?
   
2. 
   Maydalanganlik koeffitsienti hisobidan qazib olingan bo`shliqni to`ldirish?
   
3. 
   Bo`sh tog’ jinslari bilan qazib olingan bo`shliqni to`ldirish?
   

Foydalanilgan adabiyotlar.

1. 
   Isamuxamedov.U.A. Kon ishlari asoslari. T. O`zbekiston, 1998y.
   
2. 
   Sagatov.N.X.”Kon ishi asoslari”. O`quv qo`llanma TDTU, 2005y.
   
3. 
   Egorov.P.V va boshqalar. Osnovi gornogo dela. M. MGGU, 2000g.
   
4. 
   Jgalov.M.L., YArulin.S.A. Texnologiya i mexanizatsiya podzemnix gornix rabot. M. Nedra, 1990g.
   
5. 
   Klechkov.A.P. Texnologiya gornogo proizvodstva. M.Nedra, 1982g
   
6. 
   P.V. Egorov i dr. «Podzemnaya razrabotka plastovix mestorojdeniy» praktikum dlya studentov. M MGGU, 1998 g.