Farg’оna davlat universiteti harbiy ta’lim fakulteti

Tayanch iboralar:
Birinchi tibbiy yordam, kasal, yarador, sog’lig’, feldsher, shifokor, evakuatsiya, sanitariya, kiyim-kechak, asfiksiya, plash-yopinchiq, аseptik, napalm, termit, pirogel.

Kasal va yaradorlar sog’lig’ini tiklash uchun turli davolash chora- tadbirlarini o‘tkazish talab etiladi. Bii maitalik davolash chora-tadbirlari jang maydoni va tibbiy evakuatsiya bosqichlarida ko‘rsatiladigan alohida tibbiy yordam turlariga bo‘linadi. Tibbiy yordamning beshta turi qabul qilingan: birinchi tibbiy yordam; shifokorgacha bo’lgan (feldsher) yordam; birinchi shifokorlik yordami; malakali tibbiy yordam; ixtisoslashtirilgan tibbiy yordam. Sanitariya yo’riqchisi birinchi tibbiy yordam ko‘rsatishda ishtirok etadi va shifokorgacha bo’lgan (feldsher) yordamni ko‘rsatishga jalb etiladi.

1. Birinchi tibbiy yordam tushunchasi. Jarohat turlari. Birinchi tibbiy yordam — qoida bo‘yicha jarohat olgan yoki kasailik rivojlangan joyda o‘ziga o‘zi (yaradoring o‘zi bajaradi) yoki o‘zaro yordam tariqasida (do‘sti tomonidan) hamda o‘qchi-sanitarlar, sanitariya yo’riqchilari va boshqa tibbiy tarkib tomonidan ko‘rsatiladi. Buning uchun shaxsiy aptechka (AI), shaxsiy bog’lov paketi (PPI), shaxsiy kimyoviy paket (IPP), qo‘shinlar tibbiy sumkasidagi (CMB) vositalai, sanitar sumkasi va qo‘1 osti vositalari ishlatiladi.
Birinchi tibbiy yordam ko‘rsatishdan asosiy maqsad, zahailovchi va boshqa zaxarli vositalar ta’sirlarini kamaytirish yoki to‘liq yo‘qotish hisoblanadi. Birinchi tibbiy yordam ko‘rsatish chora-tadbirlari juda ham oddiydir. Jang maydonida jarohatlanganlaiga ko‘rsatiladigan birinchi tibbiy yordamga quyidagilar kiradi:
— jarohatlanganlaini qidirish, ulaini jangovar mashinalar, turli inshootlar, bosib qolgan joylaidan qutqarish;
— jarohatlanganlaining yonayotgan kiyim-boshini, jarohatlangan— ochiq turdagi qon ketishini vaqtincha to‘xtatish (magistral qon tomirini barmoq bilan bosib turish, qon to‘xtatuvchi jgutlar yoki bosib turuvchi bog‘lovlar yordamida);