Farg’ona davlat universiteti texnalogig talim

3. Jismoniy tarbiya pedagogik tahlil, xranametraj, pulsametriya o`tkazish 
usuliyati 
Har bir o‘qituvchi o‘zi o‘tayotgan darsini va boshqa o‘qituvchilar darsini tahlil qila olishi kerak, chunki tuv 
darslnrni to‘g‘ri tahlil qila bilish, nafakat dar darslar ilmiy-tadqiqot metodlarini egallash metodlarini hamda 
pedagogik fikrlashning rivojlanishiga ko‘maklashadi. 
Darsni tahlil qilishdan - maqsad o‘qituvchining ishi, tajribalari bilan tanishish, maktabda jismoniy tarbiya 
holati va uni o‘tkazish metodikasi bilan tanishish, o‘quvchilar bilimini aniqlash, o‘quvchilar bilan o‘qituvchilar 
orasidagi munosabatni o‘rganish, o‘qituvchining tajribasini o‘pranish va targ‘ibot qilish va hokazo.
Bulardan tashqari darsni o‘tkazish metodikasi, sinf jamoa ishlari, o‘quvchilarning tartib intizomi, 
o‘quvchilarning jismoniy mashqlarni bajarilishini baholanishiga bo‘lgan munosabati, darsni maxsus psixologik va 
boshqa ko‘rsatkichlarni tahlil qilish.
Pedagogik kuzatishlar, darslarni tahlil qilish va xulosa chiqarish nihoyatda murakkab jarayon bo‘lib 
hisoblandi shyning uchun, hartomonlama o‘rganib chiqish va darsni tahlil qilishda ishlab chiqilgan tuzilmadan 
foydalaniladi. U darsni tahlil qilishda ketma – ketligini yo‘qolmasligiga imkoniyat yaratadi. 
Darsni tahlil qilishda qo‘yidagi savollarga javob bepish kerak: dars bayoni mavjudligi, darsga 
o‘qituvchining va o‘quvchining tayyorgarligi, dars bayonining mazmunini baholashni, darsni o‘tkazishni har bir 
qismlarida o‘qituvchilarning o‘quvchilar bilan bo‘lgan munosabatini, dars turi va tuzilishi, dars natijalarini aniqlash 
hamda o‘quvchilarga tavsiyalar kiritish. 
O‘qituvchining darsga jiddiy tayyorgarlik ko‘rishi ko‘pincha uning sifatini oshirish bilan chambarchas 
bog‘liqdir. Shuning uchun o‘qituvchilarning dars o‘tkazish tahlili bilan tuzgan dars bayonini ham baholash lozim.
Dars bayonini tahlil qilish va uni baholashda qo‘yidagilarga e’tibor berish lozim:
- dars vazifalarini qo‘yilishi, ularning konkretligi; 
- jismoniy mashqlarni taqsimlashda ularning ketma - ketligi, darsni o‘tkazish sharoitiga, dars vazifalariga 
mashqlarni munosibligi;
- o‘quvchilarning tayyorgarligiga, mazmuniga to‘g‘ri tanlangan o‘rgatish va tarbiyalash metodlarini 
munosibligi;
- darsda o‘quv vaqtini taqsimlanishini muvoffiqligi. Darsni tahlil qilishdan oldin sinf to‘g‘risidagi 
pedagogik tavsifnoma bilan tanishish lozim; o‘quvchilarning intizomi va o‘zlashtirishi, salomatligi va jismoniy 
rivojlanishi, jismoniy tayyorgarligi va uni yoshi bilan tanishib chiqish kerak. So‘ng umumiy ma’lumotlar 
belgilanadi - yoziladi o‘qituvchining familiyasi, ismi, maktabda ish tajribasi, maxsus ta’minot; maktab, o‘tkazish 
joyi va kuni; sinf; ro‘yxat bo‘yicha o‘quvchilar soni va darsda qatnashuvchilar (shu jumladan qiz va o‘g‘il bolalar); 
chorak boshlanishidan oldin jadval bo‘yicha dars soni (№); dars jarayonida mo‘ljallangan sport anjomlari va 
ishootlar; sanitariya-gigiena talablariga rioya qilinishi va hokazo.
O‘qituvchini darsga tayyorgarlik ko‘rishi to‘g‘risida uning tashqi ko‘rinishi, sport kiyimlari, sport xonasi 
yoki maydonda o‘tkazish joy sharoiti, sport anjomlari va mayda inshootlar bilan ta’minlanganliti, sanitarii - gigiena 
talablariga rioya qilishi: o‘qituvchi yordamchilarning faolligi va ularga instruktaj berish.
O‘quvchilarning darsga tayyorgarligi; sport kiyimlarini kiyish va o‘z vaqtida mashg‘ulot o‘tish joyida 
bo‘lishi. Albatta, dars mazmuni va o‘yin o‘tkazish jarayonida o‘qituvchining faoliyati va o‘quvchilarning faoliyati, 
ularning munosabati, o‘quvchilarning qiziqishi, faolligi va mashqlarni bajarish sifati to‘g‘risida ma’lumot berish.
Yuqorida qayd etilganidek ishlab chiqilgan tuzilma asosida darsni tahlil qilish maqsadga muvofiqdir.