3-mavzu: sharq mamlakatlari xronologiyasi reja

Shamsiya 622 yilning bahorgi teng kunlik kuni — 21 martdan boshlab hisoblanadi; keyingi yil boshlari esa 20, 21 yoki 22 martga to‘g‘ri keladi. Davomiyligi milodiy kalendaridagi kabi 365 yoki 366 kundan iborat. Sham­siya bo‘yicha oylarning nomlari hut, hamal, savr, javzo, saraton, asad, sumbula, mezon, aqrab, qavs, jaddi va dalv bo‘lib, bu oylar doimo yil­ning ma’lum bir vaktlarida keladi.
Hijriy - shamsiy yil oylari

№	Oylarning boshlanish sanalari	Kunlar	Hijriy - shamsiy yil oylari
1.	21 mart - 20 aprel	31	Hamal
2.	21 aprel - 21 may	31	Savr
3.	22 may - 20 iyun	31	Javzo
4.	21 iyun - 22 iyul	31	Saraton
5.	23 iyul - 22 avgust	31	Asad
6.	23 avgust - 22 sentabr	31	Sunbula
7.	23 sentabr - 22 oktabr	31	Mezon
8.	23 oktabr - 21 noyabr	30	Aqrab
9.	22 noyabr - 21 dekabr	30	Qavs
10.	22 dekabr - 20 yanvar	30	Ja’di
11.	21 yanvar - 19 fevral	30	Dalv
12.	20 fevral - 20 mart	29 - 30	Hut

O‘rta Osiyoda yangi uslub keng ommaviylashgunga qadar qamariya hisobi ham, shamsiya hisobi ham ishlatilib kelingan. Shamsiya hisobi bo‘yicha yil­ning dastlabki kunlarida Navro‘z bayrami o‘tkazilgan.

BURJ — Quyoshning yillik ko‘rinma harakati doirasidagi o‘n ikki yulduz turkumining nomlari. Bu so‘z zodiak yulduzi turkumlari Dalv, Hut. Hamal, Savr, Javzo, Saraton, Asad, Sunbula, Mezon, Aqrab, Qavs, Jadylarga nisbatan qo‘llaniladi (jadvalga qarang).
Ular Quyoshning yillik ko‘rinma harakat yo‘li (ekliptika) bo‘ylab joylashgan. Har birida Quyosh taxminan bir oycha bo‘ladi. Burj yulduz turkumlaridan Quyosh sistemasining deyarli barcha sayyoralari, kometalari va Oyning ham ko‘rinma harakat yo‘llari o‘tadi. Yunonistonda burj turkumlarini alohida ajratib, ularni maxsus belgilar bilan ifodalashgan. Shunga ko‘ra, osmon gumbazida bahorgi (Hamal) va kuzgi (Mezon) tengkunlik, yozgi (Saraton) va qishki (Jady) Quyosh turish nuqtalari ham o‘sha belgilar bilan belgilanadi. Pretsessiya hodisasi sababli o‘tgan 2 ming yil ichida bu nuqtalar surilib, qo‘shni yulduz turkumlariga o‘tib ketgan bo‘lishiga qaramay, shu belgilar, shuningdek Saraton va Javzo tropiklari deb ataluvchi nomlar ham saqlanib qolgan.