A. B. Pardayev, D. B. Urinbaeva, D. A. Islamova. O’zbek terminologiyasi

Ot+fe’l modelida yasalgan qo‘shma terminlar. Bunda ikkinchi 
komponentga – ar sifatdosh ko‘rsatkichi qo‘shiladi. Masalan: 
o‘g‘itsepar, markaztopar, go‘ngsochar (botanika), xususiy ajrim, 
adolatli sudlov (yuridik) kabi.
Keyingi vaqtlarda ikkinchi komponentga –gich (-kich, - qich, -
g‘ich) affiksi bilan ham ko‘plab yasalmoqda: havo qizdirgich, havo 
haydagich, go‘ng sepkich, urug‘ o‘tkazgich, oqim keskich, ko‘chat 
tutqich, xamirkeskich, go‘shtqiymalagich, yashinqaytargich kabi. 
Ravish + ot yoki harakat nomi modelida yasalgan qo‘shma 
terminlar: 
o‘ta 
tuyinish 
(xim.), 
o‘takuchlanish, 
o‘taqizitish, 

---

A.B.Pardayev, D.B.Urinbayeva, D.A.Islamova. O’zbek terminologiyasi 
187 
o‘tauyg‘onish (fiz.), o‘ta struktura, chala o‘tkazgich, qisqa tutashuv 
kabi. 
b) komponentlari ruscha-baynalminal termin yoki termin-
elementlardan iborat, rus tilidan tayyor holda o‘zlashtirilgan 
qo‘shma terminlar. Bunday terminlar uchta holatda yuzaga keladi: 
- agar ruscha-baynalminal qo‘shma terminning har ikkala 
komponenti o‘zbek tilida mustaqil termin yoki terminelement sifatida 
qo‘llansa, bunday terminlar o‘zbek tilida ham qo‘shma sanaladi. 
Masalan: karbonvodorod, elektrstansiya, radiostansiya, radiolampa, 
kinokomediya, kvarsgenerator, kristallgidrat kabi. 
- birinchi komponenti muntazam takrorlanuvchi (anti-, avto-) 
elementdan tashkil topgan qo‘shma terminlar. Masalan: antikosinus, 
antiparallel, antisimmertiya, avtokataliz, avtokran, avtorentgen, 
avtobenzin kabi.
- boshqa holatlarda esa, ya’ni qismlarga ajraluvchi ruscha 
terminlarning muayyan qismi mustaqil termindan va de-, per-, re-, so-, 
sub- kabi prefikslardan iborat bo‘lganda yoki ikkinchi komponenti 
mustaqil qo‘llanmaydigan suffiksoid orqali ifodalanadi: depolyarizator, 
peroksid, reekstraksiya, rekristallizasiya, sopolimer, suboksid kabi.