Iii bob. Tutash avlodlar iqtisodiy o‘sish modeli

Yechish usuli:

1. 
   mavjud ma’lumotlar asosida yalpi ichki mahsulotni ikki usul bilan o‘lchash mumkin: qo‘shilgan qiymat usuli va yakuniy foydalanish (xarajatlar) usuli.
   

Qo‘shilgan qiymat usuli bo‘yicha YaIM quyidagi formula bilan hisoblanadi: YaIMq yalpi ishlab chiqarish- oraliq iste’mol +egri soliqlar-mahsulot va importga subsidiyalar; YaIM=1100-580+100-60=560 shartli pul birligi.
Xarajatlar bo‘yicha YaIM quyidagicha hisoblab topiladi:
YaIM= PI+ YaI+(E-I); YaIM=380+200+ (110-120)=570 shartli pul birligi.

2. 
   Statistik farqq ishlab chiqarish usulida hisoblangan YaIM- yakuniy foydalanish usulida hisoblangan YaIM;
   

Statistik farqq 10 shartli pul birligi.

3. 
   Quyidagi ma’lumotlar berilgan:
   

Ko‘rsatkichlar	Qiymati, shartli pul birligi
Ish haqi	220
Davlat xaridlari	110
Amortizatsiya	35
Sof investitsiyalar	90
Renta to‘lovlari	51
Mahsulot va importga soliqlar	59
Kiritilgan kapital uchun foizlar	30
Tovar va xizmatlar importi	40
Foyda	120
Tovar va xizmatlar eksporti	25
Iste’mol xarajatlari	270

Aniqlang:

1. 
   bozor narxlaridagi YaIMni ikkita usul bilan.
   
2. 
   Milliy daromad.
   

Yechish usuli:

1. 
   Daromadlar bo‘yicha YaIMq ish haqi+foyda+foizlar+renta
   

+amortizatsiya + egri soliqlar;
YaIM =220+ 120+30+51+35+59= 515
Yakuniy foydalanish yoki xarajatlar usuli bo‘ycha YaIM.
YaIM= IX+ YaI+(E-I); YaIM= (270+110)+(35+90)+(25-40)=490’

2. 
   MDq YaIM-amortizatsiya-mahsulot va importga soliqlar: MD=515-35- 59=421.
   

4. 
   Ma’lumotlar asosida har bir yil uchun nominal YaIM, o‘tgan davr narxlarida real YaIM, har bir yil uchun deflyator va iste’mol narxlari indeksini aniqlang.
   

Yillar	Oziq-ovqat mahsulotlari		Ustki kiyimlar			Tokarlik stanoklari
	Narx, pul birligi	Miqdori, dona		Narx, pul birligi	Miqdori, dona	Narx, pul birligi	Miqdori, dona
2010	850	465		1050	305	10500	100
2011	870	485		1100	285	10600	105

Yechish usuli:

2010 yil uchun YaIM=850*465+1050*305+10500*100=1765500 pul birligi. 2011 yil uchun YaIM=870*485+1100*285+10600*105=1848450 pul birligi. Real YaIM= 485*850+285*1050+105*10500=1814000 pul birligi.
Deflyatorq 1848450/1814000=1,02
INI= ((870*465)+ (1100*305))/((850*465)+(1050*305))= 1,034

5. 
   ”Uy xo‘jaliklari” sektorining daromadlari to‘langan soliqlarni hisobga olgan holda, o‘tgan yildagi 2850 pul birligidan 3050 pul birligiga qadar ko‘paydi. Bunda iste’mol xarajatlari 140 pul birligiga oshgan.
   

Quyidagilarni aniqlang:

1. 
   Iste’molga chegaraviy moyillik.
   
2. 
   jamg‘arishga chegaraviy moyillik.
   

Yechish usuli:

Iste’molga chegaraviy moyillikni quyidagi formula bo‘yicha topamiz:
MPC=C/Y=140/200=0,7
MPC=0,7 daromadning o‘sishi sharoitida o‘sayotgan daromadning 70 foizi iste’molga yo‘naltirilishini anglatadi.
B) Jamg‘arishga chegaraviy moyillikni quyidagi formula bo‘yicha topamiz: MPS=S/Y= (200-140)/200=0,3 yoki MPS=1-MPC=1-0,7=0,3
MPS=0,3 daromadning o‘sishi sharoitida o‘sayotgan daromadning 30 foizi jamg‘arishga yo‘naltirilishini anglatadi.