Ishlab chiqarish turlari va ularda ishni tashkil qilish

 
 
 

---

2.4-jadval.
 
t

 funksiya qiymatlari 
t 
 
t

t 
 
t

t 
 
t

0,0 
0,1 
0,2 
0,3 
0,4 
0,5 
0,6 
0,7 
0,8 
0,9 
1,0 
1,1 
0,0000 
0,0797 
0,1585 
0,2358 
0,3108 
0,3829 
0,4515 
0,5161 
0,5763 
0,6319 
0,6827 
0,7287 
1,2 
1,3 
1,4 
1,5 
1,6 
1,7 
1,8 
1,9 
2,0 
2,1 
2,2 
2,3 
0,7699 
0,8064 
0,8385 
0,8664 
0,8904 
0,9109 
0,9281 
0,9426 
0,9545 
0,9643 
0,9722 
0,9786 
2,4 
2,5 
2,6 
2,7 
2,8 
2,9 
3,0 
3,1 
3,2 
3,3 
3,4 
3,5 
0,9836 
0,9876 
0,9907 
0,9931 
0,9949 
0,9973 
0,9973 
0,99806 
0,99862 
0,99903 
0,99933 
0,99953 
Shunday qilib, ishlangan tanavorlarning ishga yaroqliklarini hisoblash 2.47 
formula bo‘yicha t qiymatini va shu qiymat bo‘yicha 
 
t

ni 2.4–jadvaldan topishga 
olib kelinadi va ishga yaroqsiz tanavorlar foizi yoki soni topiladi. 
Argument t ning o‘zgarish jadvali bor bo‘lsa aniqlikni topish qiyin emas. 
1-misol. Aytaylik, ishga yaroqsiz detallar olish ehtimolligini aniqlash zarur 
bo‘lsin, agar aniq mavjud ishlov berish holati uchun o‘rtacha kvadrat chetga chiqish 

= 0,02 mm, ishlov berish uchun qo‘yim T = 0,08 mm bo‘lsin. Qo‘yim maydoni 
chegarasi (2.19, b–rasmga qar.) guruhlashish markazidan x
1
= 0,06 mm va x
2
= 0,02 
mm. masofada joylashgan bo‘lsin. Ishga yaroqsizlik paydo bo‘lish ehtimolligini 
toping? 
Yechimi: Avval t
 1
va t
 2
qiymatlarini topamiz: 
t
1
 =x
1
/

= 0,06/0,02 = 3; t
2
 = x
2
 / 

= 0,02 / 0,02 = 1. 
2.4 – jadvaldan topamiz 
F
1
= 0,5 

(t
1
) = 0,4986; F
2
 =0,5 

(t
2
) = 0,3413. 
Ishga yaroqsizlikni olish ehtimolligi 
)
(
1
2
1
F
F
P



= 1 – (0,4986 + 0,3413) = 0,16. 
Aytaylik bizni, agar texnologik tizimni sozlash yo‘li bilan guruhlashish 
markazini qo‘yim maydoni o‘rtasiga tushurib, ishga yaroqsizlik ehtimolligini bir 
qancha kichraytirish qiziqtirsin. Ya‘ni
t
1
 = t
2
 = t = 0,04 / 0,02 = 2 bo‘lsin. 

---

2.4 – jadvaldan topamiz 
F
1
 =F
2
 = 0,5 

(t) = 0,4772. 
Ishga yaroqsizlik olish ehtimolligi 
)
(
1
2
1
F
F
P



= 1 – (0,4772 + 0,4772) = 0,046. 
Avvalgi holatga qaraganda 11,5% ga kamaydi. 
2-misol. Revolverli dastgohda latundan tayyorlangan 300 dona valiklar 
partiyasiga ishlov berilmoqda. Ishlov berish uchun qo‘yim T=0,10 mm. Keskichning 
materiali olmos, uning yeyilish miqdori kam bo‘lganligi uchun hisobga olmaymiz. 
Agar dastgohni sozlashda o‘lchamlarning taqsimlanish egri chizig‘i ruxsat 
etilgan maydonga nisbatan (2.19, a–rasm) simmetrik joylanishi ta‘minlansa, yaroqli va 
yaroqsiz detallar sonini aniqlang! 
Detallarning 75 tasini o‘lchab, (2.18) formula bo‘yicha va 2.2–jadvaldan 

= 
0,925 mm ni topamiz. 
Yechimi: 1. O‘lchamlarning taqsimoti Gauss qonuniga bo‘ysunadi (ishlov 
berish sozlangan dastgohlarda, sistematik xatoliklar yo‘q deb qaraymiz). 
2. Haqiqiy taqsimot maydoni w = 6

= 6∙0,025 = 0,15 mm. Demak, w >T, 
berilgan T= 0,10 mm. Aniqki, yaroqsiz detallar chiqish ehtimolligi bor, chunki 
taqsimot maydoni ruxsat etilgan maydondan katta.
3. Hisobga binoan: X
0
=T/2=0.1/2=0,05 mm va t =X
0 
/

=0,05/0,025=2,0 
Demak, 
 
t

=0,4772 (2.4–jadval), ya‘ani partiyaning yarmiga nisbatan 47,72% 
yaroqli detallarga to‘g‘ri keladi. Partiyadagi barcha detallaga nisbatan yaroqli detallar 
95,44% ni tashkil qiladi yoki 286 dona yaroqli, yaroqsizlari esa 4,56% yoki 14 donani 
tashkil qiladi.