Qishloq xo‘jaligi uchun ajratilgan maydonlardan unumli foydalanishda, avvalo

a,b,d-daryo qayirlaridagi yarusli; e-oddiy (bir yarusli) chuqur; f-kotlovandagi 
yarusli; g-suv havzasidan to‘ldiriluvchi yarusli; h-kanaldan to‘ldiriluvchi 
yarusli; i-liman-chekli sug‘orish tizimi; j-ko‘p yarusli sayoz; 1-suv tutuvchi 
ko‘tarma; 2-taqsimlovchi va yo‘naltiruvchi ko‘tarma; 3-to‘g‘on; 4-nasos 
stansiyasi; 5-suvning aylanma yo‘li; 6-suv chiqargich; 7-tashlama inshoot; 8-
kanal; 9-taqsimlovchi liman; 10-tashlama tarmoq; 11-suv manbasi; 12-bosh 
kanal; 13-taqsimlovchi kanal 

---

92
6.5. Yaylov va madaniy o‘tloqzorlarni sug‘orish 
Tabiatning injiqliklaridan qat’iy nazar chorva-ozuqa ekinlaridan kafolatlangan 
hosil olish uchun serunum, madaniy sug‘oriladigan yaylovlarni hosil qilish kerak 
bo‘ladi. 
Madaniy yaylovlar – bu chorva mollarini boqish uchun sug‘orish tarmoqlari 
bilan jihozlangan, jadal foydalaniladigan serunum qishloq xo‘jalik maydonidir. 
Madaniy yaylovlar chorva mollari saqlanadigan joy yaqinida (katta qoramollar 
uchun 1,5-2,0 km, 6 oygacha bo‘lgan buzoqlar uchun 1 km gacha, yosh mollar va 
qo‘y-qo‘zilar uchun 2,5-3,0 km) hosil qilinadi.
Ushbu maydonlarning ko‘lami fermer xo‘jaligining chorva mollari sonidan kelib 
chiqqan holda, 2-3 shartli bosh qoramolga o‘rta hisobda 1 ga yaylov maydoni 
shartidan kelib chiqib belgilanadi. O‘lchamlari yaylovni sug‘orish uchun qabul 
qilingan sug‘orish texnikasi ko‘rsatgichlaridan kelib chiqib qabul qilinadi.
27-rasmda "Voljanka" rusumli yomg‘irlatib sug‘orish mashinasi yordamida 
sug‘oriladigan madaniy yaylov sxemasi keltirilgan. 
Chorva boqiladigan madaniy yaylov o‘tlarining sug‘orish rejimi odatdagi 
qishloq xo‘jalik ekinlarining sug‘orish rejimidan farq qiladi. Chunki, bunda 
maydonda chorva boqish tugashi bilan sug‘orish ishlari amalga oshiriladi. 
Sug‘orishda asosan 0,3-0,4 m li tuproq qatlamida nam to‘plash yetarli ekanligidan 
sug‘orish me’yorlari 300-600 m
3
/ga qilib belgilanadi. Sug‘orish erta bahorda havo 
harorati 15-17 
0
C bo‘lganda boshlanib, kech kuzgacha davom etadi.
26-rasm. Limanning qirqimdagi ko‘rinishi: