Tilshunoslik

TILLAR TASNIFI. Tillarning muayyan belgilar asosida 
ma’lum oila va guruhlarga ajratilishi. 
TILLARNING QARINDOSHLIGI. Tillarning bir asos 
tildan kelib chiqqanligi va ularning fonetik, leksik va 
grammatik qurilishida umumiylik, izchil mosliklarning 
mavjudligi. 
TILLARNING MORFOLOGIK TASNIFI. Tillarni 
grammatik shakl hosil qilish usullarida farq qilishga ko‘ra 
guruhlarga ajratish.

---

243 
TILLARNING CHATISHUVI. O‘zaro ta’sir etuvchi ikki 
tildan birining g‘olib chiqishi va ikkinchi tilning esa g‘olib 
tilda biror fonetik, leksik, sintaktik izlar qoldirishi. Mas., kelt 
tili, frank tili. 
TILLARNING SHAJARAVIY TASNIFI. Tillarni kelib 
chiqish manbaining birligi, umumiyligiga ko‘ra guruhlarga 
ajratish. 
TILNING IFODA JIHATI. Tilning tashqi tomoni, 
strukturasi, undagi birliklar (tovushlar, morfemalar, so‘zlar, 
so‘z birikmalari, gaplar). 
TIPOLOGIYA (yun. typos – belgi, iz; namuna, shakl, + 
logos – fan, ta’limot). Ob’ektlar tizimini qismlarga ajratish va 
ularni 
umumlashma 
model 
yoki 
tip 
yordamida 
guruxlashtirishdan iborat ilmiy metod. 
TONIK (MUSIQIY) URG‘U. Ovoz tonining o‘zgarishi, 
tovlanishiga asoslangan urg‘u. 
TRANSKRIPSIYA. Fonemalarning turli ottenkalarini, 
shuningdek, lahja va shevalarga xos fonetik xususiyatlarni 
yozuvda aniq ifodalash uchun shakllantirilgan maxsus grafik 
belgilar tizimi. 
TRANSLITERATSIYA. Biror alifbo asosida yozilgan 
matnlar yoki alohida so‘zlarni boshqa bir alifbo vositalari bilan 
harfma-harf aks ettirish. Yevropacha nomlarning o‘zbekcha 
transliteratsiyasi. 
UZUAL MA’NO. Leksemaning semantik tarkibida bor 
bo‘lgan leksik ma’no.