KAPSULALAR (bosh kelishik birlik sonda - Capsula, jo‘nalish kelishigi ko‘plik sonda – Capsulis). Kapsulalar ichiga dozalangan kukun, granula, xamirsimon, suyuq, ichish uchun mo‘ljallangan dori vositalarini joylashtirish uchun qobiq bo‘lib, keyingi vaqtda keng qo‘llanilmoqda. Kapsulalarga dorilarni joylashtirishdan maqsad, ularnihg noxush hidini, achchiq ta’mini maskirovka qilish, shilliq qavatlarga qitiqlovchi xossasini bartaraf etishdir. Shu bilan birga kapsula ichidagi dorilar tashqi ta’sirotlardan (yorug‘lik, havo, me’da shirasining kislotali muhiti va boshqalar) himoyalanadi. Kapsulalar asosan zavodlarda kraxmal, bug‘doy uni va jelatinadan tayyorlanadi. Kapsulalar yaxshi 76 | 88 tashqi ko‘rinishga ega bo‘lib, ularga har xil shakl va yoqimli rang berish mumkin. Ularni yutish oson. Keyingi vaqtlarda biopolimerlardan mikrokapsulalar tayyorlanmoqda (5 – 500 mic.). Kraxmaldan tayyorlangan (Capsulae amylaceaeis oblatae) kapsulalar silindrik shaklda, oq rangli, hidsiz, ta’msiz bo’lib, oblatka deb ham ataladi. Qopqoqchasi bir oz kattaroq bo‘ladi. Unga 0,25 dan 1,0 gacha kukun joylashtirish mumkin. Suvga tekkanda tez yumshaydi, lekin parchalanmaydi. Jelatin kapsulalar (Capsulae gelatinosae) tayyorlash uchun hayvon yelimining eng yaxshi navlari ishlatiladi. Ular cho‘zinchoq, tuxumsimon yoki yumaloq shaklda bo‘lib har xil o‘lchamga ega bo‘lishlari, ichiga 0,1 dan 1,5 gacha dori vositasi joylanishi mumkin. Jelatin kapsulalari 3 xil bo‘ladi: a) yumshoq yoki elastik – Capsulae gelatinosae molles s. elasticae; b) qattiq (spansula ham deyiladi) – Capsulae gelatinosae durae; v) qopqoqli – Capsulae gelatinosae operculatae. Jelatin kapsulalarning faqat ichakda parchalanishini ta’minlash uchun formaldegid bug‘i yoki etil spirti bilan ishlov beriladi. Ular glyutoid kapsulalar (Сapsulae glutoidales) deb ataladi. Kapsulalarda beriladigan dori moddalariga resept yozishda Rp.: dan keyin dori moddaning nomi va miqdori, D.t.d.N. dan keyin
Do'stlaringiz bilan baham: |
