Fizika fanidan qo’llanma!
Download 227.5 Kb.
|
Fizika
|
Ichki energiya
Temperatura termometr yoki yoki termistor yordamida o’lchanadi Bir jismdan ikkinchisiga ichki energiyaning hech qanday ish bajarilmasdan uzatilish jarayoni issiqlik uzatilish deyiladi Kristallar anizatrop, amorf jismlar izatrop Modda sovuganda, kondensatsiyalanganda , qotganda energiya chiqadi va ichki energiya kamayadi Jism temperaturasi ortganda ichki energiya ortadi, temperature pasaysa ichki energiya pasayadi bug’lanishda zichlik ortsa T kamayadi absolyut temperature Temperaturaning pastki chegarasi absolyut shkala bo’yicha 0 kelvin (0 K) selsiy shkalasi bo’yicha – 273 selsiy (-273,15ºC) Temperaturaning fizik ma’nosi: Molekulalarning o’rtacha kinetic energiyasining o’lchovi ifoda molekulalar tartibsiz harakatiga asoslanib yozilgan Jismning ichki energiyasi jismga issiqlik berilganda va uning ustida ish bajarilganda o’zgarishi mumkin Xonada pechka yoqilganda, xonadagi havoning ichki energiyasi o’zgarmaydi Gazli suv hosil qilish uchun suv ichidan siqilgan karbanat angidrid gazi o’tkazilganda suvning harorati pasayadi chunki gaz kengayganda ichki energiya hisobiga ish bajariladi Og’zi ochiq idish qizdirilganda ichki energiya ortmaydi Tomchilar birlashib yagona tomchi hosil qilsa harorat ko’tariladi chunki sirt energiyasi kamayadi Bir xil haroratda gazning ichki energiyasi eng katta , qattiq jismniki eng kichik , molekulalarning kinetic energiyasi esa bir hil bo’ladi Fizika qonunlariga zid(noto’g’ri): modda qattiq holatdan suyuq holatga o’tishida uning ichki energiyasi kamayadi, chunki energiyaning bir qismi zarralar aro bog’lanishlarni uzishga sarflanadi __ Issiqlik mashinalarida barcha ichki energiya mexanik ishga aylanadi Solishtirma erish issiqligi solishtirma qotish issiqligiga teng Konveksiya deb notekis isitilgan suyuqlik yoki gaz qatlamlarining og’irlik kuchi ta’sirida sodir bo’ladigan issiqlik almashishiga aytiladi Modda kondensatsiyalanganda , sovuganda , qotganda massasi kamayadi. Eriganda bug’langanda massasi ortadi Binoni isitishda konveksiyadan foydalaniladi Quyoshdan energiya nurlanish yo’li bilan uzatiladi Bir xil haroratdagi suvning, bug’ning va muzning ichki energiyalari turlicha bo’ladi , bug’niki eng katta muzniki eng kichik Shar shaklidagi bir hil haroratli simob tomchilari birlashib yagona tomchi hosil qilsa harorat ortadi chunki sirt energiyasi kamayadi Ichki energiya ortsa energiya yutiladi va aksincha Modda isiganda eriganda bug’langanda va sublimatsiya hodisasida energiya oladi va ichki energiya ortadi Amorf jismning qattiq holatdan suyuq holatga o’tish jarayonida temperaturasi ortadi Download 227.5 Kb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|