Fizika texnika fakulteti

Kurs ishini dolzarbligi: Ushbu kurs ishining dolzarbligi uning ikki o'lchovli materiallarning elektron xususiyatlarini tushunishimizga qo'shgan hissasida, xususan, elektronlar va magnit maydonlar o'rtasidagi o'zaro ta'sir tufayli energiya sathlarini diskret Landau darajalariga kvantlashdadir.
Deytrondagi neytron-proton bog'lanish holati bo'yicha kurs ishining dolzarbligi uning ko'proq proton va neytronlarni o'z ichiga olgan yirik yadrolarning xususiyatlarini tushunish uchun muhimligidadir. Deytron proton va neytronlarni o'z ichiga olgan eng oddiy yadro bo'lib, uning bog'lanish energiyasi katta yadrolarning barqarorligini aniqlash uchun muhimdir.
Kurs ishining maqsadi. Bu kurs ishining maqsadi Xofshtadter tajribasi, nuklonlarning tuzilishi, deytronda neytron-proton bog’langanlik holati haqida har tomonlama tushuncha berishdan iborat.
Kurs ishining vazifalari:
- kurs ishi mavzusiga oid ma'lumot to'plash uchun tegishli adabiyotlarni ko'rib chiqish hamda rejani shakllantirish;
- Xofshtadter tajribasi haqida to’liq ma’lumotga ega bo’lish.
- nuklonlarning tuzilishi, deytronda neytron-proton bog’langanlik holati haqida adabiyotlarni, jumladan, tadqiqot tadqiqotlari, ilmiy maqolalar va boshqa tegishli manbalarni to'liq ko'rib chiqish;
- ma'lumotlarni tahlil qilish: Xofshtadter tajribasi, nuklonlarning tuzilishi, deytronda neytron-proton bog’langanlik holati bilan bog'liq ma'lumotlarni to'plash va tahlil qilish;
Kurs ishining predmeti: Mavzuga oid ilmiy va metodik adabiyotlarni o‘rganish va taxlil qilish, mavzuni o‘rganish davomida bilim va ko‘nikmalarni oshirish.
Kurs ishining tuzilmasi: Ushbu “Xofshtadter tajribasi. Nuklonlarning tuzilishi. Deytronda neytron-proton bog’langanlik holati” mavzusidagi kurs ishi: kirish, 2 ta bob, 4 ta reja,xulosa va foydalanilgan adabiyotlar ro`yxatidan iborat.


I BOB. NUKLONLARNING TUZILISHI,XOFSHTADTER TAJRIBASI.
Yadroning bog'lanish energiyasi - uni tarkibiy nuklonlarga ajratish uchun zarur bo'lgan energiya. Bog'lanish energiyasi yadroning massa nuqsoni bilan bog'liq bo'lib, u yadro massasi va uni tashkil etuvchi nuklonlarning massalari yig'indisi o'rtasidagi farqdir. Massa nuqsoni Eynshteynning mashhur E=mc^2 tenglamasiga koʻra, massaning bir qismini energiyaga aylantirish natijasidir.
Bir nuklonning bog'lanish energiyasi umumiy bog'lanish energiyasidan foydaliroq miqdordir, chunki u turli yadrolarni taqqoslash imkonini beradi. Nuklonning bog'lanish energiyasi eng barqaror yadro bo'lgan temir-56 yadrosida maksimal darajaga etadi. Massa sonlari kattaroq yoki pastroq boʻlgan yadrolar har bir nuklonga nisbatan kamroq bogʻlanish energiyasiga ega va barqaror emas.
Deytrondagi neytron-proton bog'lanish holati mavzusidagi kurs ishining dolzarbligi shundaki, deytron proton va neytronlarni o'z ichiga olgan eng oddiy yadrodir. Deytronning bog'lanish energiyasi ko'proq proton va neytronlarni o'z ichiga olgan yirik yadrolarning xususiyatlarini tushunish uchun muhimdir. Deytronning bog'lanish energiyasi 2,22 MeV ni tashkil qiladi, bu kattaroq yadrolarga nisbatan nisbatan past. Bu past bog‘lanish energiyasi deytronning proton va neytronga parchalanishi mumkin bo‘lgan beqaror yadro ekanligi bilan bog‘liq.
Deytrondagi neytron-proton bogʻlanish holatini oʻrganish deytronning toʻlqin funksiyasini hisoblash va uning bogʻlanish energiyasini aniqlashni oʻz ichiga oladi. Bu Shredinger tenglamasi va Yukava salohiyati kabi texnikalar yordamida amalga oshiriladi. Deytronning bogʻlanish energiyasi katta yadrolarning barqarorligini tushunish uchun muhim, chunki u har bir nuklonning bogʻlanish energiyasiga pastki chegara qoʻyadi.

1.