Fizikadan masalalar yechish texnologiyalari 1-mavzu. Nuqta kinematikasi, Qattiq jism kinematikasiga doir masalalar yechish

BLITS SO’ROV UCHUN SAVOLLAR

1. Kulon qonuni deb himaga aytiladi?

2. Maydon kuchlanganligi deganda nimani tushunasiz?

3. Kondensator деб нимага айтилади?

4. Elektr maydon energiyasi deganda nimani tushunasiz?



3- ilova

ELEKTROSTATIKA

Zaryad. Zarra. Kulon qonuni

Biror jismda bir xil ishoradagi zaryadli zarralarning ortiqcha bo’lib qolishi zaryad (elektr) miqdori deyiladi.

Eng kichik zaryadli zarrachalar elektron va protonlardir

e=-1.6*10^-19 Kl ; p=+1.6*10^-19 Kl

Jismlar bir biri bilan ishqalanganda ulardagi zaryadlar qayta taqsimlanadi. Shishani shoyiga ishqalaganda shisha musbat shoyi esa manfiy zaryadlanib qoladi.Taroqni sochga ishqalaganda esa soch musbat taroq manfiy zaryadlanadi. Umuman olganda shisha, qimmatbaho toshlar, soch, mo’yna kabilar – musbat zaryadlanuvchilar, qahrabo, smola, ipak,charm kabilar esa – manfiy zaryadlanuvchilardir.

Yopiq sistemada zaryadli zarralarning umumiy miqdori o’zgarmay qolaveradi

[Kl]

Kulon qonuni: (vakuum yoki havoda)

yoki [N]

Agar zaryadli zarralar vakuumdan biror dielektrik muhitga o’tkazilsa ular orasidagi ta’sir kuchi “ε” marta kamayadi

yoki

k – proporsionallik koeffisienti k = 9*10 ⁹ [Nm²/Kl²]

ε₀ – elektr doimiysi ε₀=8.85*10^-12 [Kl²/ Nm² =F/m]

Bir nuqtaga uzunligi l bo’lgan ipga osilgan m1 va m2 massali zardyalari q1 va q2 bo’lgan sharchalarning vertikaldin og’ish burchaklari (52 rasm)