Fiziologiya 2-semestr oraliq nazorat javoblari javob tahlaganlar: zaydullaev bayrambay davolash 204-guruh

152. Нафас олишда иштирок этувчи мушакларнинг 
физиологияси ва уларнинг иннервацияси; 
Nafas muskullari innervatsiyasi. Barcha skelet muskullari kabi 
nafas m uskullari ham somatik nerv sistemasidan tarm oq oladi. 
Diafragmani innervatsiya qiluvchi neyronning tanasi orqa m iya 
111-1V b o ’yin segmentining oldingi shoxlaridan innervatsiya 
oladi. Q ovurg’alar va qorin muskullari esa orqa miyaning ko’krak 
segmentlaridan innervatsiya oladi. Agar orqa miya ko’krak va 
bo’yin segmentlari oralig’idan kesib qo’yilsa, diafragm a yordam 
ida nafas olish saqlanib qoladi, qovurg’alar yordamida nafas olish 
to ’xtaydi, chunki diafragm a nervining m otoneyroni kesilgan 
joydan yuqorida qoladi. Orqa miya uzunchok miya ostidan kesib 
qo’yilsa, nafas taqqa to ’xtaydi. Biroq, burun va hiqildoqni 
bevosita uzunchoq miyadan chiqaradigan nervlar bilan 
innervatsiyalovchi yordamchi nafas muskullari qisqarishi bir necha 
vaqt davom etib turadi. 
153. Нафас олиш ва нафас чикариш механизми; Геринг- 
Брейер рефлекси; 

---

Gerring-Breyyer refleksi. Nafas markazining doimiy ishlashi va 
nafas davrlarining ritmik almashinib turishi uchun adashgan 
nervning afferent tolalaridan kelib turuvchi im pulslar katta aham 
iyatga ega. N afas olish va chiqarishning chuqurligi k o ‘p jihatdan 
shularga
bog'liq. 1868 yilda G ering va Breyyerlar o ‘pkaning hajmi 
o'zgarganda kuchli va doim iy nafas reflekslari kelib chiqishini 
aniqlagan. 0 ‘pka hajm ining o ‘zgarishi uchta reflektor effektni 
keltirib chiqaradi: 1. Nafas olganda o'pkaning cho‘zilishi 
inspiratsiyani to ‘xtatib qo'yishi mumkin (inspirator torm ozlovchi 
refleks). 2. Nafas chiqarganda o ‘pkaning cho‘zilishi nafas 
chiqarish davrini uzaytirib, keyingi nafas olish davri boshlanishini 
sekinlashtiradi (ekspirator yengillashtiravchi refleks). 3. O 
'pkaning kuchli darajada cho'zilishi qisqa vaqtda (0,1 -0,5 s) 
inspirator muskullarini kuchli qo'zg'atadi va xo'rsinish kelib 
chiqadi (XED ning paradoksal effekti).Gering va Breyyer refleksi 
nafas chuqurligi va miqdorini nazorat qiladi. K atta yoshli odam da 
tinch turganda G ering va Breyyer refleksi unchalik aham iyatga 
ega em as. A gar adashgan nervlar vaqtincha mahalliy anestetiklar 
bilan blokada qilib qo'yilsa, nafas chastotasi va ch u qurligiga 
sezilarli ta ’sir etm aydi. G ering va B reyyer refleksi 
chaqaloqlarda yaxshi rivojlangan.