Foydalanish usullari

Metrologiya

- o'lcham to'g'risidagi fan. Metrologiya yunoncha “metr” (metron) - o'lcham, о‘lchayman
va (logos) - fan, ta'limot so'zlaridan tashkil topgan
bo'lib, o'lchov birliklari tarixini
o'rganuvchi fan ma'nosini beradi. Demak, metrologiya о‘lchash tо‘g‘risidagi,
birliklar, hajm, uzunlik, og‘irlik, kenglik va hakazo о‘lchamlari haqidagi
fandir.




 
Metrologiya yordamchi tarix fani sifatida
o'lchov birliklari qachon va qay
tariqa paydo bo'lgani, turli o'lcham birliklari
sistemalari tashkil topishi va rivojlanishi,
mamlakatimizda yashayotgan turli
xalqlar orasida qo'Ilanib kelinayotgan o'lchov birliklari, qadam o'lchov
birliklarini hozirgi metrik sistema o'lchov
birliklari bilan taqqoslab tartib -
qoidalari bilan tanishtiradi.




 





      


Paleografiya

sо‘zi istiloh sifatida ikkita yunoncha sо‘zdan tashkil topgan: «palayos»-qadimgi
va «grafo»-yozaman. Paleografiya fani qо‘lyozma manbalarning tashqi
belgi-xususiyatlarini tarixiy rivojlanishda о‘rganadi.




        
Paleografiya fani о‘rganadigan u yoki bu qо‘lyozma manbaning tashqi
belgi-xususiyatlari quyidagilardan iborat: qо‘lyozma harflari, bu harflarning
yozilish xususiyatlari, yozuv turi, qо‘lyozmaning materiali, yozuv qurollari,
qо‘lyozmada ishlatilgan bezaklar, qо‘lyozma yozilgan siyoh, qо‘lyozmadagi
tamg‘alar, muhrlar, qо‘lyozmaning formati, qо‘lyozma muqovasi va boshqa tashqi
belgilar.




        
Paleografiyaning vazifasi quyidagilardan iborat: harflarning grafikasi,
xususiyatlarini, harflarning rivojlanishini, yozuvning о‘ziga xos
xususiyatlarini о‘rganish, qо‘lyozmadagi matnni xatosiz о‘qiy olish; qо‘lyozma
manbaning yozilgan vaqtini aniqlash; qо‘lyozma yaratilgan hududni aniqlash; qо‘lyozma
kim tomonidan yozilganligini belgilash; qо‘lyozmaning asl nusxa yoki qalbaki
ekanligini aniqlash va hakozo.