Fundamental va elementar zarrachalar

11. Fazoviy tuzilish va simmetriya.
Kimyoviy bog'lanish nazariyasi atom orbitallarining shakli va fazoviy tuzilishiga qarab molekulalarda atomlarning fazoviy holatni tushuntiradi. Har bir atom elektron bulutlarning eng katta kesishishiga mos keladigan ma'lum tuzilishdagi kimyoviy bog'lanishlar hosil qiladi.Molekulalar va kristall tuzilishlar molekula tarkibidagi atomlarning ma'lum bir fazoviy joylashuvi bilan farqlanadi. Masalan, suv molekulasi burchak shakliga ega, karbonat angidrid molekulasi chiziqli, C2H4 molekulasi tekis, CH4 molekulasi tetraeder. Moddalar tuzilishga ko’ra 2turga bo’linadi.1)Simmetrik tuzilishli molekulalar 2) Assimmetrik tuzilishli molekulalar Ikki tomonlama simmetriya har qanday tekislikka nisbatan o'ng va chap tomonlari bir xil ko'rinishini bildiradi. Simmetriyaning yo'qligi yoki buzilishi assimetriya yoki disimetriya deb ataladi. Konformotsion o’tishlar molekulaning stereokimyoviy barqaror emasligidan kelib chiqadi, bunda oddiy bog’lar atrofida aylanish yoki valent burchaklarning deformatsion tebranishlari kuzatiladi. Biror konformatsiyani boshqasiga o’tishda molekuladagi valent bog’lar uzilmaydi. Konformatsiyalarning energiyalari turlicha bo’lsada bir-biridan katta farq qilmaydi
12. Molekulalarning magnit momenti va magnitlanuvchanligi.
Magnetizm-birikmalarning magnit maydondagi magnit qutblanuvchanligini tadqiq qiladi.Magnitlanuvchanlik molekulalarning elektronlariga tegishli bo’lib elektronning magnit momenti protonning magnit momentidan 2000marta katta bo’ladi.Magnetizimning 4ta turi mavjudDiamagnetizm (P, S, Sb,Hg, Au, Ag,Cu, H2O,organik birikmalar) Paramagnetizm (O2, N2, Al, Pt, W) Ferromagnetizm (Fe, Ni, Co kabi metall va ularning qotishmalari) AntiferromagnetizmAntiferromagnetizm nima? 30 -yillarning boshlariga qadar. 20 -asr magnit xususiyatlariga ko'ra barcha moddalar 3 guruhga bo'lingan: diamagnitlar, paramagnitlar va ferromagnitlar. A. past haroratlarda paramagnitlarning xususiyatlarini o'rganishda kashf etilgan. Magnit maydonidagi paramagnitlar magnitlangan, shuning uchun magnitlanish yo'nalishi maydon yo'nalishiga to'g'ri keladi. Molekulalarning magnit momenti va magnitlanuvchanligi
Moddaning magnit xususiyatlari elektronlar va atomlarning magnit xususiyatlari bilan aniqlanadi.