Гавай оролларидаги лаваларнинг бир тури -ало


Download 0.76 Mb.
bet158/247
Sana06.04.2023
Hajmi0.76 Mb.
#1333426
1   ...   154   155   156   157   158   159   160   161   ...   247
Bog'liq
lug\'at 140 (2)

НЕФТЬ ВТОРИЧНАЯ — Иккиламчи (сизиб ўтган) нефть, нефтнинг биринчи ҳосил бўлган жойидан кучиб
ўтиб, иккинчи бир бошқа жойда тупланиши.

НЕФТЬ ПЕРВИЧНАЯБирламчи
нефть,
дастлаб ҳосил бўлган жойида
сакланган нефть.

НЕФТЬ ПЛАСТОВАЯКатламдаги нефть — К,агламнинг ўзига хос
босим ва ҳароратга мосланган суюцлик ва газсимон углеводородлар араглашмаси. Қатламдаги мавжуд шароитга ҳараб, бир фазали -у суюц ёки суюцлик ва газ ф'азаларига ажралган холда бўлиши мумкин. Нефть таркиби даги эриган газнинг мйцдори унинг зичлиги, цуюцлиги, у зга муҳит билан чегараланган юзасининг тортиш кучи
ва шу каби хусусиятларининг ўзгаришига олиб келади. Демак, нефть таркибида эриган газ миқдори цанчалик кўп бўлса, юқоридаги хусусиятлар шунчалик кучли ўзгаради. Нефть уюлмаларини казнб чиҳариш жараёнида қатламдаги босим камайиши туфайли нефть хусусиятлари тобора ўзгариб боради.

НИЗКОГОРЬЕПаст тоғлик. П.
т. лар нисбатан емирилган дарё ирмоклари ёнбагри, тик қиялик ёнбагирларидан иборат бўлиб, унда чациц
жинслар уюми тупланади (ц.Высокогорный, среднегорный рельеф). П. т. ларда нисбий баландлик 2 км атрофида. Улар денудацион ва тектоник
шароитда вужудга келади. Мае.,
Урал, Копед-Дор олди.

НИЗОВЬЕ Ҳарёнинг вуйи щеми ёки ҳарё этаги. Бу ер одатда ҳарёнинг ниҳоятда кия — текис юзадан окиб, аккумулятив чўкиндини энг кўп
оқизиб келадиган жойи хисобланади.
Ҳарё этаги денгизда дельта эстуарийлари билан, чуқурликда эса чуқурлик
дельтаси билан тугалланади. Д. к- к,,
юкори оқимига нисбатан ёш т. ж. лари қат лам и устида оқади ва бу жойда текислик рельефининг ҳосил бўлишида муҳим геологик вазифани бажаради. Мае., Амударё, Сирдарё қуйи оқимидаги текисликлар шулар жумласидандир.

НИКЕЛИН Никелин — м-л. Кимёвий таркиби — ША5. Гексагоиал сингонияли, туси оч мис-кизил, чизиги корамтир, металл каби ялтирайди. Қат. 5. Мўрт. С.ор. 7,8—7,8. Электр токини яхши утказади. И. кўпинча гидротерма л томир конлар да, баъзан кўпгина мик дорда хол-хол ёки яхлит масса шаклида учрайди. Нураш жараёнида Н. х,исобига оч яшил рангли м-л аннабергит—N13[ А804]28Н20 ҳосил бўлади.

НИКОЛЬ ПРИЗМАНиколь
призмаси —
оддий нурни кутблантирувчи асбоб. Н. п. Иеланд шпати кристаллидан тайёрлаиади. Бунинг учун исланд шпати цисца диагонал буйича киррасига нисбатан маълум бурчакда иккига бўлинади, Сўнгра канада бальзами билан қайтадан ёпиштирилади. Табиий ёруглик нурлари Н. п. Га тушиши билан иккиланиб, синган ҳолда иккита текис кутблашган нурга ажралади. Улардан бири оддий нур (п0= 1,653) канада бальзами қатламидан тўла ичга қайтади, иккинчи оддий бўлмаган нур (пе= 1,516) едггблантиргичдан канада бальзами патлами оркали текис қутбланган нур шаклида зггиб кетади.


НИША (фр.)— Токча — т. ж. лари
кавати ёки яхлит булаги чициб тўрган жойларда вужудга келган ковак,тешик ва чуқурчалар. Бундай ковак ва тешиклар муз таъсирида тоғларда, шамол харақатидан саҳроларда, денгизнинг абразион «иши» дан соҳил ва
денгиз саёзлигида, ер ости суви таъсирида бир хил таркибли оҳак бирикмали ёки тез эрийдиган жинс цаватлари юзасида ва, ниҳоят, каватснз (гранит, эффўзив) жинслар орасида турли хил қатталикдаги (2 м гача) тешик. ковак ва чуцу'рлик пайдо бўлади. Бундан ташҳари, лава жинслари орасида дастлаб газ тупланиб,
кейин чикиб кетиши натижасида ҳосил бўладиган ковак хам Т. ҳисобланади.

Download 0.76 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   154   155   156   157   158   159   160   161   ...   247




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling