Geog 1 (38-янги). p65

Sharqiy Sibir. U Sibirning markaziy qismini egallab, g‘arb-
da G‘arbiy Sibir pasttekisligidan sharqda Kolima daryosining
vodiysigacha davom etadi.

---

143
Sharqiy Sibirning markaziy qismini egallagan qattiq va mus-
tahkam Sibir platformasi arxey erasida vujudga kelgan. Uning
g‘arbiy qismi paleozoy, sharqiy qismi esa mezozoy eralarida
ko‘tarilgan.
O‘lkaning relyefi, asosan, yassi tog‘liklardan iborat. Sharqiy
Sibirning markaziy qismida O‘rta Sibir yassi tog‘ligi joylashgan.
Uning yuzasi dengiz sathidan o‘rtacha 400 — 600 m baland.
Putorana tog‘larida balandlik 1 701 m ga yetadi.
Sharqiy Sibir uchta — arktika, subarktika va mo‘tadil iqlim
mintaqalarida joylashgan. O‘lka iqlimining G‘arbiy Sibir iqli-
midan farqli jihati uning keskin kontinentalligidir. Bu yerda
yillik havo harorati tafovuti juda katta (qishda –20 –40 °C, yozda
+16 +18 °C). Oymyakonda qishda harorat –71 °C ga, yozda esa
+36 °C ga yetganligi qayd etilgan.
Sharqiy Sibir daryolarga boy. Yevrosiyoning yirik daryola-
ridan Yenisey, Lena, Aldan, Kolima, Taymir, Xatanga, Vilyuy,
Anabar shular jumlasidandir.
O‘lka hududida arktika sahrolari, tundra va o‘rmon-tundra
zonalarining landshaftlari tarkib topgan. Asosiy tuproqlari tund-
ra-gleyli va torfli gleyli, botqoq va podzol tuproqlardir. O‘lkaning
shimoliy qismida ko‘p yillik muzloq yerlar katta maydonni
egallaydi.
Sharqiy Sibirda o‘simliklardan mox va lishayniklar, oq va
qora qarag‘ay, tilog‘och, Sibir yeli, kedr, zirk kabilar o‘sadi.
Hayvonlardan oq ayiq, qutb tulkisi, bo‘ri, o‘rmon suvsari, oq
kaklik, shimol itsichqoni, yerqazir va boshqalar yashaydi.
Atama, tayanch tushuncha va nomlar
Kara, Ob, G‘arbiy Sibir, Sharqiy Sibir, tundra-gleyli tup-
roqlar, muzloq yerlar, Sibir yeli.