Kirish - SHaharlar geografiyasi fanining paydo bo‘lishi va rivojlanishiga shuncha ko‘p iqtisodiy geograf olimlar o‘z hissalarini qo‘shganlar. Sobiq ittifoqdagi olimlardan N.N.Baranskiy, V.G.Dubrovin, E.N.Persik, G.M.Lappo, B.S.Xorov va boshqalardir. O‘zbekistonda shaharlar geografiyasining rivojlanishiga quyidagi olimlarning xizmati katta, bular: T.R.Raimov, A.S.Soliev, O.T.Ata-Mirzaev, E.A.Axmedov va boshqalardir.
- Zamonaviy ijtimoiy-iqtisodiy geografiyaning asosiy vazifalaridan biri murakkab hududiy tizimlarni shakllanishi qonuniyatlarini, ya’ni shaharlar, aglomeratsiyalar va boshqa hududiy tizimlar formasining vujudga kelishi, rivojlanishi, shaharsozlik masalalari va muammolarini o‘rganishdir. SHu jihatdan mazkur monografiya dunyo shaharlari geografiyasini majmuali va ilmiy xulosalar asosida tahlil etilgani bilan ilmiy va amaliy ahamiyati yuqori.
1.Shaharlar geografiyasining shakllanish tarixi - Dunyo shaharlari geografiyasini o‘rganishda Osiyo, Evropa, Amerika, Afrika, Avstraliya va Okeaniya shaharlarining paydo bo‘lishi, rivojlanishi, aholi soni, va tarkibi, aholisining tabiiy o‘sishi, migratsiyasi haqida ma’lumotlar berilgan. SHuningdek, muallif ilmiy tadqiqotida asosiy e’tibor yirik shaharlar, millioner shaharlar, ularning funksiyalari, aholisi sonining o‘sishi, migratsiyasi intensivligi va boshqa masalalar ilmiy tahlil qilingan.
- Dunyoda birinchi shaharlarning paydo bo‘lishi eramizdan oldingi III-II ming yilliklarda Mesopatamiya, Misr, Hindiston va Xitoyda bo‘lgan. Bu shaharlarda avvalom bor hunarmandchilik va savdo nuqtalari vujudga kelgan. Keyinchalik shaharlarda shaharni boshqaradigan ma’muriyat, siyosiy hokimiyat barpo bo‘lgan. Bu davrlarda eng katta shaharlar yirik davlatlarning poytaxti bo‘lgan. Dunyo shaharlarining o‘sishi feodalizm davrida X-XI asrlarga to‘g‘ri keladi.
Do'stlaringiz bilan baham: |
