Глицирризин кислотаси, структураси, ҳисобланган структуралари

19-rasm. Rentgen struktur analizida olingan: a) kriptatning toʻrtta protoni 
bilan xlorid (Cl
- 
)ioni ―futbol toʻpi‖ shaklidagi kristall tuzilishi; b) katapinatning 
protonlari bilan iodid (I
-
) anionlarining kristall strkuturalari. 
Organizmlarda anionlarning 70-75% foyizi fermentativ jarayonlarida substrat 
va kofaktorlari qismida ishtirok etadi. Eng muhim anionlar fosfatlar va fosfat 
kislota qoldiqlari (PO
4
3-
) hisoblanadi. Biokimyoviy sistemalar uchun SO
4
2-
va 
karboksilat anionlari ham xarakterli hisoblanadi. Cl
-
-anioni bosh hujayraviy ion 

---

59 
hisoblanib, fibroz kanallarida mavjud bo‗ladi. Anionlar organizmda oqsillar va 
fermentlar mehmon-mezbon shaklidagi biokimyoviy bogʻlanishda ishtirok etadi. 
Anion 
supromolekulyar 
birikmalar 
hujayra 
va 
hujayralararo 
muhitida 
termodinamik selektiv vaziyatda bo‗ladi.
Rays Universitetining ( Texas, AQSH) olimi F.Kuioko o‗z izlanishlari 
davomida bakteriyalarni plazma muhitini tekshirganida anion tashuvchi oqsillarni 
aniqlaydi. Ularni fosfat bilan bogʻlanuvchi va sulfat bilan bo
gʻ
lnuvchi oqsillarga 
ajratadi. Fosfat tutuvchi oqsillar HPO
4
2-
va H
2
PO
4
-
anionlari bilan koordinatsion va 
vodorod bogʻlanishlar orqali bogʻlangan bo‗ladi. HPO
4
2-
oqsillar bilan 12ta 
vodorod bogʻlanish orqali bogʻlangan boʻlib, bogʻlar oraligʻi 2,62—2,92 Å ga teng 
bo‗ladi. Quyida sulfat anionini bogʻlagan oqsil molekulasi ifodalangan.
Oqsillardagi fosfat va sulfat anionlari donor-akseptor bogʻlanishda bo‗ladi.
 
20-rasm. Anion tashuvchi oqsillarning stereotasvirlari: Sulfat anioni bilan 
bogʻlangan oqsillning kristallik tuzilishi. 
Olimlar tomonidan ―Yersinia‖-bakteriyasi ta‘rkibidagi arginin qoldigʻiga ega 

---

60 
oqsil WO
4
2-
anioni saqlashi ham aniqlangan.