Глицирризин кислотаси, структураси, ҳисобланган структуралари
Download 4.66 Mb. Pdf ko'rish
|
c portal guldu uz SUPRAMOLEKULYAR BIRIKMALAR KIMYOSIGA KIRISH (2)
|
SOʻZ BOSHI
Oliy ta‘lim muassasalarining Kimyo magistraturasi mutaxassisliklarida ―Supramolekulyar birikmalar kimyosi‖ fanidan oʻquv kursi oʻtilishi rejalashtirilgan. Ushbu fan boʻyicha namunaviy oʻquv dasturida keltirilgan adabiyotlarning barchasi yangi boʻlib, XXI asrning birinchi oʻn yilligida nashr qilingan va keyingi vaqtlarda e‘lon qilingan qator manbalardagi ma‘lumotlar toʻla qamrab olinmagan. Bundan tashqari fan dasturida tavsiya qilingan adabiyotlar rus va ingliz tillarida yozilgan boʻlib, ulardan foydalanishda talabalar bir qator qiyinchiliklarga duch kelmoqlar. Shu sababli mualliflar tomonidan zamonaviy kimyoning yangi sohalalaridan biri boʻlgan Supramolekulyar birikmalar kimyosining umumiy kursi boʻyicha oʻqilayotgan ma‘ruzalar, amaliy mashgʻulotlar va test variantlarini oʻz ichiga olgan oʻquv-metodik majmua asosida mazkur oʻquv qoʻllanma yaratildi. Qoʻllanmadagi ma‘lumotlar 2013-2022 -yillarda Guliston davlat universiteti va Berdah nomidagi Qoraqalpoq davlat universitetlarining tegishli kafedralarida (kimyo ta‘lim yoʻnalishlarida) sinovdan oʻtdi va kamchiliklari tuzatib borildi. Oʻquv qoʻllanmada supramolekulyar birikmalar toʻgʻrisida asosiy tushunchalar, supramolekulyar komplekslar, ularning tarkibi, tuzilishi va xossalari, supramolekulyar komplekslarning molekulalaridagi bogʻlanish tabiati hamda supramolekulyar ta‘sirlashuv mexanizmlari toʻgʻrisidagi ma‘lumotlar kiritilgan. Bundan tashqari, oʻquv qoʻllanmada supramolekulyar birikmalarning sinflanishi, retseptorlar, xelat va makrotsiklik effektlar, termodinamik va kinetik tanlovchanligi, oʻsimliklar fotosintezining supramolekulyar xususiyatlari, molekulyar komplekslarning bogʻlanishi, kuchsiz vodorod bogʻlari, Van-der-Vals kuchlari, gidrofob ta‘sirlanishlarga doir dastlabki ma‘lumotlar keltirilgan. Shuningdek, supramolekulyar birikmalarning olinish usullari, ulardagi supramolekulyar ta‘sirlashuvlarning kimyoviy mexanizmlari ham oʻrin olgan. Qoʻllanmada supramolekulyar komplekslarning barqarorligini tadqiq qilish usullari, ularning qoʻllanilishi sohalari istiqbollari keng yoritilgan. 7 Qoʻllanmaning har bir bobi soʻngida talabalarning fanni oʻzlashtirishi uchun nazorat savollari va testlari ham keltirilgan. Ushbu oʻquv qoʻllanma kimyo fanining yangi sohasi boʻlgan supramolekulyar birikmalar kimyosini chuqur oʻrganishga jazm qilgan magistrantlar va talabalarga moʻljallangan boʻlib, undan ilmiy xodimlar, mustaqil tadqiqotchilar va kimyo fani oʻqituvchilari ham foydalanishlari mumkin. Talabalarni fanga qiziqtirish maqsadida, supramolekulyar birikmalar kimyosiga va fanning rivojlanishiga salmoqli hissa qoʻshgan va ushbu sohada ma‘lum darajada ilmiy ishlar olib borgan olimlarning nomlari ham tegishli mavzularda kiritildi. Shuning uchun kitobdan ma‘lumotnoma sifatida ham foydalanish mumkin. Qoʻllanma supramolekulyar birikmalar kimyosi fanidan davlat tilida yaratilgan eng dastlabki oʻquv qoʻllanmalardan boʻlganligi sababli kamchiliklardan xoli emas, shuning uchun mualliflar oʻzining mulohaza va foydali maslahatlarini bergan barcha olimlarga minnatdorchilik bildiradi. Mualliflar |
