Grammar essential grammar in use (Raymond Murphy)

— O'tilgan mavzu bo'yicha misollar: 
• John is afraid of dogs. 
• I am 32 years old. 
• My brother is a policeman. 
• I am tired but I am not hungry. 

---

Ingliz tili | Noldan
Raymond Murphy 
Ingliz tili | Noldan
3
• Tom is not interested in politics. 
• Those people are not English. 
• Ann and I are very good friends. 
• My shoes are very dirty. 
• She is very cold. 
• They are Australian. 
Eslatma: Mavzu o'z nihoyasiga yetdi, bu mavzuni to'liq o'zlashtirib bo'lib, 
keyingi mavzuga o'ting! 
UNIT 2: am/is/are (questions) 
— Am/is/are qatnashgan darak gaplarni so'roq gapga aylantirish uchun "To be" fe'lini 
egadan oldinga o'tkazamiz. 
• You are tired - Siz charchadingiz. (darak gap) 
• Are you tired? - Siz charchadingizmi? (so'roq gap) 
— So'roq gapga qisqa javob berish mumkin. Ha yoki yo'q javobidan so'ng kishilik 
olmoshi bilan "To be" fe'lining o'sha gapda ishlatilishi kerak bo'lgan turi qo'shib 
qo'yiladi. Inkor bo'lsa, "not" ham qo'shiladi. 
• Are you hungry? - Sizning qorningiz ochmi? 
• Yes, I am - Ha. 
• No, I am not - Yo'q. 
• Is he Uzbek? - U o'zbekmi? 

---

Ingliz tili | Noldan
Raymond Murphy 
Ingliz tili | Noldan
4
• Yes, he is - Ha. 
• No, he isn't - Yo'q. 
— O'tilgan mavzu bo'yicha misollar: 
• Is your mother at home? 
• Is it cold in your room? 
• Are books expensive in your country? 
• Are they new? 
• Is it New York? 
• Are you tired? 
• Are you hungry? 
• Is he English? 
• Are you at school now? 
• Am I late? No, you aren't 
Eslatma: Mavzu o'z nihoyasiga yetdi, bu mavzuni to'liq o'zlashtirib bo'lib, 
keyingi mavzuga o'ting! 
UNIT 3: I am doing (present continuous - hozirgi davomli zamon) 
— Avvalo, bizga "verb" (fe'l) - harakatni ifodalovchi so'z kerak bo'ladi. 
— Masalan: eat - yemoq.
— Fe'llarni har xil zamonlarga mos ko'rinishlari bo'ladi: yedi, yeyayotgan edi, 
yeyyapdi, yeydi va hokazo. 

---

Ingliz tili | Noldan
Raymond Murphy 
Ingliz tili | Noldan
5
— Bugungi darsimizda "yeyyapti" deyishni, ya'ni davom etayotgan hozirgi zamonni 
o'rganamiz. 
— Buning uchun fe'lga "ing" qo'shimchasini qo'shish kerak bo'ladi: 
• He is eating - U ovqatlanyapdi. 
— Davomiy hozirgi zamonda am/is/are qo'shimchalari ishlatilishi shart! 
— Quyidagi kabi so'zlarda "ing" qo'shilishi bilan e harfi tushib qoladi: 
• come (kelmoq) - coming 
• smoke (chekmoq) - smoking 
• write (yozmoq) - writing 
— Quyidagi kabi so'zlarda oxirgi harf ikkita bo'lib qoladi: 
• run (yugurmoq) - running 
• sit (o'tirmoq) - sitting 
• swim (suzmoq) - swimming 
— Quyidagi kabi so'zlarda ie o'rniga y qo'yiladi: 
• lie (yotmoq) - lying 
• die (o'lmoq) - dying 

---

Ingliz tili | Noldan
Raymond Murphy 
Ingliz tili | Noldan
6
— Boshqa ko'p so'zlarda hech qanday o'zgarishsiz "ing" qo'shilaveradi: 
• read - reading (o'qiyapdi) 
• learn - learning (o'rganyapdi) 
• watch - watching (tomosha qilyapdi). 
— O'tilgan mavzu bo'yicha misollar: 
• I am working. 
• Tom is writing. 
• She is not eating 
• I am not watching TV. 
• We are having dinner. 
• You are not listening to me. 
• It is raining now. 
• She is wearing it now. 
• They are playing football. 
• The phone is ringing. 
Eslatma: Mavzu o'z nihoyasiga yetdi, bu mavzuni to'liq o'zlashtirib bo'lib, 
keyingi mavzuga o'ting! 
UNIT 4: Are you + ing (present continuous questions - hozirgi davomli zamon 
savollar) 
— Question - savol, ya'ni, davomiy hozirgi zamon fe'lida savol berishni o'rganamiz. 

---

Ingliz tili | Noldan
Raymond Murphy 
Ingliz tili | Noldan
7
— Esimizda bo'lsa, 2 - darsda darak gapni so'roq gapga o'zgartirish uchun "To be" 
(am/is/are) fe'lini otdan, egadan oldinga o'tkazishni o'rgangan edik. Bu ham xuddi 
shunday bo'ladi.
— "He is walking" (U yuryapdi) bo'lsa, "Is he walking?" (U yuryapdimi?) bo'ladi. 
— Har bir gapda what, who, where, how kabi so'roq so'zlar ko'pincha gapning avvalida 
keladi. Keyin "To be" fe'li, keyin subject (ot, ega) keyin verb (harakat so'zi) yoziladi. 
• What are the children doing? - Bolalar nima qilishyapdi? 
• Why is she crying? - U (ayol) nimaga yig'layapdi?.