Guliston davlat universiteti kafedra "iqtisodiyot" soliq va soliqqa tortish

Soliqqa tortish tamoyillari. 
Soliq solish tamoyillari soliq munosabatlarini amaliyotda tashkil etish, 
soliq solish, uni undirish amaliyotining mazmunini ochib beradi 
Soliq to‟lovchilarning identifikatsion raqami (STIR) - soliq 
to‘lovchining soliq idoralaridan ro‘yxatdan o‘tganligini ko‘rsatuvchi dalildir. Bu 

---

234 
raqam soliq to‘lovchining tegishli hisobot va hisoblarini, boshqa hujjatlarini tez 
topishda yordam beruvchi sondir. 
Soliq qonunchiligi buzilganda qo‟llaniladigan jazolar (sanktsiyalar) - 
bu intizomsiz soliq to‘lovchilarga nisbatan soliq qonunchiligi buzilganda 
beriladigan jazolardir. Ular uch xil bo‘ladi: ma‘muriy, moliyaviy va jinoiy. 
Yalpi ichki mahsulot (YaIM)- bu ma‘lum bir davrda (yil) mamlakat 
ichida bozor bahosida yaratilgan hamma tovarlar va xizmatlarning qiymatidir. 
Byudjet jarayoni - Davlat byudjetini tuzish, ko‘rib chiqish, qabul qilish va 
ijro etish, uning ijrosini nazorat qilish, ijrosi haqidagi hisobotni tayyorlash va 
tasdiqlash, shuningdek Davlat byudjeti tuzilmasiga kiruvchi byudjetlar 
o‘rtasidagi o‘zaro munosabatlarning qonun hujjatlari bilan tartibga solingan 
jarayoni. 
Byudjet dotatsiyasi - o‘z daromadlari va byudjetni tartibga soluvchi 
boshqa mablag‘lar etishmagan taqdirda quyi byudjetning harajatlari bilan 
daromadlari o‘rtasidagi farqni qoplash uchun yuqori byudjetdan quyi byudjetga 
qaytarmaslik sharti bilan ajratiladigan pul mablag‘lari. 
Byudjetdan mablag‟ ajratish - qonun hujjatlarida nazarda tutilgan 
tartibda Davlat byudjetidan byudjet tashkilotlariga hamda boshqa byudjet 
mablag‘lari oluvchilarga ajratiladigan pul mablag‘lari. 
Byudjet profitsiti - muayyan davrda byudjet daromadlarining byudjet 
harajatlaridan ortiq bo‘lgan summasi. 
Byudjet ssudasi - yuqori byudjetdan quyi byudjetga yoxud respublika 
byudjetidan rezident-yuridik shaxsga yoki chet el davlatiga qaytarish sharti bilan 
ajratiladigan mablag‘.