Guliston davlat universiteti sattarov karim qarshievich tuxtamisheva gulnoza qarshibaevna

Dastlabki quritishdan keyin namlikni aniqlash. Don tarkibida namlik 

---

31 
18% dan ortiq bo`lgan hollarda, namlikni aniqlash ikki yo`l bilan, ya`ni dastlab 
quritib amalga oshiriladi. 
Dastlabki quritish uchun texnik tarozilarda 20 g don tortilib, 8-10 sm 
diametrli yuza idishga joylanadi va quritish javonida 105
0
haroratda 30 daqiqa 
davomida bir oz quritiladi. Shu vaqt o`tgandan keyin idish javondan olinadi, 
ochiq holatda sovutiladi va 0,01 aniqlikda tortiladi. So`ngra, don tegirmonchada 
(DAST da belgilanganidek kattalikda) yanchiladi va har biri 5 g dan ikki 
namunacha tortiladi. Quritish javonida namunalar 130
0
haroratda 40 daqiqa 
quritiladi. Dondagi namlik hisobini aniqlash quyidagi formulada amalga 
oshiriladi:
X=100-(S·ch) 
bu erda: 
X – don namligi (%); 
S – quritilgandan keyingi maydalanmagan 20 g og`irlikdagi don; 
ch – dastlabki quritilgan va quritilgandan keyingi maydalangan 5 g don 
og`irligi. 
Ushbu formula quyidagicha echiladi. Dastlabki quritilgan va maydalangan 
5 g donni quritish natijasida nam (5-ch) lik bug`lanadi. Dastlabki quritilgan 
donning hamma namunadan (S) esa: 
5
)
5
(
ч
С


Quritilgunicha 20 g nam donda namlik mavjud. 
5
)
5
(
)
20
(
г
С
С
Х





yoki 
г
С
Х



5
)
20
(
Namlikni umumiy miqdorini foizda quyidagi formula orqali echiladi:
)
100
20
100
5
20
ч
С
С





Namlikni har biri 5 g namunada alohida hisoblanadi. Namlik foizi esa ikki 
aniqlashning o`rtacha arifmetik ma`lumotlardan 0,1 aniqlikkacha ko`rsatiladi. 

---

32 
Ikkala parallel aniqlash o`rtasidagi farq 0,25% dan oshmasligi kerak. 
Misol, agar quritilgandan keyin 20 g namunadagi maydalanmagan don 
og`irligi 17,82 g, maydalangan donning 5 g namunachani batamom 
quritilgandan keyingi og`irligi (ch) 4,35 g teng bo`lsa, namlik foizi formula 
bo`yicha quyidagiga teng bo`ladi: 
100-(17,82·4,35)=100-77,52=22,48%