Guliston davlat universiteti sattarov karim qarshievich tuxtamisheva gulnoza qarshibaevna

Bug`doy va boshqa donlarning isloslanganlik konditsiyasini hisoblab 
chiqing 
 
Fraktsiyalarning 
nomi 
Og`irlik, gr 
Tarkibi gr 
Tarkibi,% Ortiq-chasi 
1-aniq-lash 
2-
aniq-
lash 
3-
o`rtac
ha 

---

42 
5.2-jadval 
Begona aralashmalar 
 
Madaniy 
o`simliklar 
Begona aralashma 
Donli aralashma 
Asosiy Chegaralangan 
Asosiy 
Chegaralangan 
Kuzgi bug`doy 
Bahorgi 
bug`doy 
Zararli aralashmalar hammasi 1% dan oshmasligi kerak. 
Oziq-ovqat, em, texnik donlar to`plamidagi aralashmalarning foiz 
miqdoriga ifloslanish deyiladi. 
Don ifloslanishiga qarab ikki turga bo`linadi. 
1-turda o`tlar urug`i qo`shilib ifloslanadi; 
2-turda boshqa donlarning urug`i qo`shilib ifloslanadi. 
Har bir partiya donning ifloslanganligi yoki ifloslanmaganligini aniqlash 
donning sifatini baholashda shartli zaruriyat hisoblanadi. Dondan mahsulot 
tayyorlashda har bir to`plamning o`t urug`i yoki boshqa don turlari bilan 
ifloslanmaganligini aniqlash uning sifatiga ma`lum darajada ta`sir ko`rsatadi. 
Shuning uchun ifloslanishning tarkibini bilish va turkumlashni quyidagicha 
tartibga solish, muhim ahamiyatga ega. 
Yovvoyi o`tli va boshqa aralashmalar: 
1. mineral aralashma (tuproq-qum); 
2. organik aralashma (o`simlik qismi); 
3. maxsus hisobga olinadigan aralashmalar (temir va tosh); 
4. yovvoyi o`tlarning urug`i;
5. buzilgan navlar (chirigan, po`kak), bosilgan, ko`mirlangan, mita tushgan 
va boshqalar; 
6. zararli aralashmalar, kasallik va zararkunandalar. 
Asosiy don navlari: 
a) don shaklining o`zgarishi (ko`kargan don, qurg`oqchilik tufayli yaxshi 
etilmagan don); 

---

43 
b) to`liq etilmagan don (dumbul yoki etilmasdan sovuq urgan don); 
v) quritishda yoki saqlashda o`z-o`zidan qizib ketgan donlar; 
g) bo`lingan donlar (yarmiga yaqin); 
d) boshqa madaniy o`simliklarning donlari. Bular sifati jixa-tidan madaniy 
navga yaqin bo`lib, ulardan ma`lum darajada foydalanish mumkin. 
Yuqoridagi punktlar bo`yicha aralashmalar turi va miqdori aniqlangach, 
don partiyasi muayyan maqsadda foydalanish uchun tavsiya qilinadi.