Gulli o’simliklarning xilma xilligi (ildiz, poya, kurtak, gul, meva, urug’) yashash muhitiga moslashuvi

2-guruh: Vegetativorganlar:

Ildiz- o’simliknituproqqabirlashtirib, suvvaundaeriganmoddalarnituproqdanshimibolib, o’simlikni yerustkiqismiga yetkazibberuvchiqismidir. Ildizningmuhimhususiyatibarghosilqilmaydi.

Ildizasosiy, yonvaqo’shimchaildizlardaniborat. Birtupo’simlikdagiasosiy , yonvaqo’shimchaildizlaryig’ilibildiztiziminitashkiletadi.
Poya –o’simlikningbarcha yerustkiqismlarinibog’lab, ildizbilan birlashtiribturadi. Poyadamoddalarharakatlanadi. Darahtlarpoyasinitana, o’simliklarnikiniesapoyadeyiladi.
Kurtak – o’simlikningboshlang’ichnovdasihisoblanadi.
Kurtaklarbargqo’ltig’ida maydayokiyirikshakldabo’ladi. Novdadauchkikurtak, yonvaqo’shimchakurtaklarbo’ladi.


3-guruh;Generativorganlar:

Gul- o’simlikninggenerativorganihisoblanadi. Ugulo’rni ,gulqo’rg’on, changchivaurug’chidantashkiltopgan. Gullarbirjinsli, ikkijinslibo’ladi.Gullarurug’langandanso’ngmevahosilbo’ladi.

Mevaurug’chitugunchasidanhosilbo’ladi. Mevalaasosan 2 hilbo’ladi.
1- chinmeva, agarutugunchadanhosilbo’lsa;
2- sohtameva,gulningboshqaqismlarihamishtiroketsa.
MAVZUNIMUSTAHKAMLASH:


Blits-so’rovtexnologiyasiasosida.

№	O’simliknomi.	Ildiztizimi.	Mevasi.
1	Yong’oq
2	Bug’doy
3	Qoqio’t
4	Olma
5	Na’matak
6	Qovun
7	Archa
8	Lola
9	Zupturum
10	Terak

Uyga vazifa: Mavzuni o’qish, o’simlik organlarini rasmini chizish.

Sana:
Sinf: 5

Fan: Botanika


MAVZU: GULLI O’SIMLIKLARNINGHAYOTIY SHAKLLARI
DARS REJASI

I	Tashkiliyqism	2-minut
II	Milliyg’oyanisingdirilishi	5-minut
III	Uyvazifasinitekshiribvao’tilganmavzularniaqliyxujumasosidatakrorlash	10-minut
IV	Yangimavzunimuammoliuslubiniqo’llash	16-minut
V	Yangimavzunimustahkamlashvao’quvchilarnibaholash	10-minut
VI	Uygatopshiriqlar	2-minut

Darsning ta’limiy maqsadi: O’simliklarni hayotiy shakllari haqidagi BKMlarni shakllantirish
Tarbiyaviy vazifasi:Gullio’simliklarningorganlaribilantanishish, o’simliklarnitabiatdagivaodamhayotidagi ahamiyati haqidabilimvako’nikmalarinihosilqilish, tabiatnimuhofazaqilish.


Darsningrivojlantiruvchivazifasi:Gullio’simliklarningorganlaribilantanishisho’quvchilarnikelajakdatabiatdanoqilonafoydalanishhaqidagibilimlarini rivojlantirish.


Darsjihozlari:Darslik,gerbariy, rasmlar, kompьyuter


Darsturi:Savol–javob, ko’rgazmalilik


Darsuslubi:Noananaviy, interfaolo’yinlardanfoydalanish.


Darsning borishi:


Tashkiliy qism:

O’quvchilarnidavomatini aniqlash, darsgatayyorgarliklarinikuzatish.

O’tilganmavzutakrorlash.
Savol – javob usuli orqali o’tilgan mavzu takrorlanadi.


Yangimavzuningbayoni:


reja

1. 
   O’simliklarningtabiatdagi vainsonhayotidagi ahamiyati.
   
2. 
   Gullio’simliklarningorganlari bilantanishish
   
3. 
   Mikroskopbilano’simliklarniko’rish
   

Yer yuzidagigullio’simliklar 533 oila, 13000 turkumva 250 000 danortiq turinio’zichigaoladi.

Gullio’simliklarni hammasigullabmevatugadi. Shungako’ragul hosil qiladigan hammao’simliklar gullio’simliklardebataladi
Gullio’simliklar hayotiyshakllarigako’radaraxt, buta, yarimbuta, bir yillik, ikkiyillikvako’pyilliko’tlargabo’linadi.

Biryilliko’simliklarga quyidagilarkiradi:

Bug’doy, oq sho’ra, jag’ – jag’, qoraituzum
Ko’pyilliko’simliklargaquyidagilarkiradi:
SHolg’om, rediska, sabzikaram

Daraxtlartanasiyog’ochlasgan, asosan, bittayo’g’ontanali,baquvvatildizlivakengshox-shabbali,balandbo’yliko’pyilliko’simliklardir.Maktab hovlisidagiterakmisolidadaraxtlarningtuzilishitushuntiriladi.

.
Buta-poyasiyog’ochlashgan, bo’yi 2-3 metrdanoshmaydiganko’pyilliko’simlik.Masalan ; na’matak, zirk, limon, nastarin, qorag’at, ligistrum
Yarimbuta-poyasiningyuqori qismi qishdasovuq uribketadiganko’pyilliko’simliklardir.Masalan; shuvoq, sarsazan,teresken, izen.
Ko’pyilliko’tlar- yerusti qismi qishda qurib, o’sishkurtaklarituproq ostida qishlaydigano’simliklar.

Savol: Qaysio’simliklar haryilibirjoydanchiqaveradi?

Javob : ajriq .
Bundayo’simliklarturigabeda, g’umay, qoqio’t, lola, iloq hamkiradi.