avval insonni unga tayyorlovchi hodisa sifatida muhim: usiz estetik faoliyatning r
o‘y berishi
mumkin emas. Estetik anglashning murakkab hodisa
ekani unda estetik ehtiyoj, t
urli hislar va
ma’naviy andozalarning har bir shaxs uchun alohida ruhiy evrilish tarzida namoyo
n bo‘lishi
bilan bog‘liq; bu evrilish kuchli va asosan his–
hayajon, ehtirosli
kechinmalar asosida vujudga
keladi.
Estetik ehtiyoj. Estetik anglash va shu asosdagi faoliyat jarayonining ibtidosi estetik e
htiyojga
borib taqaladi. Estetik ehtiyoj inson hayotida ro‘y beradigan barcha estetik hodisalarn
ing asosi
sifatida
ham
tabiiy–biologik,
ham
ijtimoiy–
ma’naviy
mohiyatga ega; «go‘zal nafs», nafosatga
tashnalik, insonda estetik hissiyotni qo‘zg‘atish xususiyatini saqlab qolgan holda, k
eyinchalik
uning butun umri mobaynida takomillashib boradi estetik muhokama, estetik baho, este
tik did va
estetik idealning shakllanishiga xizmat qiladi. Har bir
shaxsdagi madaniyatlilik dar
ajasi,
ma’naviy
salohiyati
uning
estetik
ehtiyoji
doirasi
bilan
o‘lchanadi.
Estetik hissiyot. Ko‘pincha adabiyotlarda estetik hissiyot «estetik tuyg‘u» so‘zid
a, birlik
shaklida beriladi. Goh estetik kechinmaning, goh estetik
hayajonning sinonimi tarz
ida talqin
qilinadi. Bizningcha, bu unchalik to‘g‘ri emas.
CHunki hayajon ham, kechinma ha
m bitta
tuyg‘udan emas, tuyg‘ular silsilasidan iborat bo‘ladi, shu sababdan uni ko‘plikda–
hislar yoki
hissiyot shaklida qo‘llash maqsadga muvofiq.
Endi estetik hissiyotni tashkil etadigan hislarning ba’zilarini qisqacha ko‘rib o‘taylik.