H. I. Shukurov, S. Q. Qanoatov jamoada hamshiralik ishi tibbiyot kollejlari uchun darslik Qayta ishlangan uchinchi nashr toshkent «Iqtisod-moliya»

Nafas a’zolari yuqumli kasalliklarining
asosiy asoratlari
Pnevmoniyada eng ko‘p asorat uchraydi (80 %). Bundan
tashqari bronxit, otit, sinusit piyelonefrit kabi asoratlar uchraydi.
Gripp asoratlari odamning o‘limiga ham sabab bo‘lishi mumkin.
Adenovirus infeksivalarda asoratlar asosan ikkilamchi bakterial
infeksiya bilan bo‘g‘liq bo‘ladi (angina, otit, pnevmoniya).
Sil kasalligida quyidagi asoratlar kuzatiladi: o‘pkadan qon
ketish, spontan pnevmotoraks, o‘pka-yurak yetishmovchiligi,
atelektaz, amilidoz, buyrak yetishmovchiligi, bronxial-torakal
oqmalar.
Sil kasalligi sababi, klinikasi,parvarishlash
va profliktikasi
Etiologiyasi. Sil kasalligining qo‘zg‘atuvchisi 1883-yil
Robert Koxx topgan sil mikobakteriyasi hisoblanadi. Bu
mikobakteriyalar organizmda umumiy kasallik hisoblangan
inson va hayvonlarda sil kaslligini keltirib chiqaradi. Sil
mikobakteriyasining quyidagi tiplari aniqlangan: odam tipi -
Micobacterium tuberculosis, ho‘kiz tipi -Micobacterium bovis,
afrikan tipi - Micobacterium africanum.
Sil mikobakteriyalari devorida ko‘p miqdorda lipidlar
bo‘lganligi uchun gram usuli bo‘yicha bo‘yalishi qiyinlashadi.

---

178
shu sabab Sil-Nilson usuli bo‘yicha bo‘yash usuli qo‘llanadi.

Sil bakteriyalari asporogen xarakterga ega boisa ham ular
yuqori chidamlilikka ega, ayniqsa, quruqlik va dez eritmalarga
juda chidamlidir. Boshqa tomondan sil mikobakteriyalarining
ultrabinafsha nurlariga bardoshligi kam. Ular va boshqa
asporogen bakteriyalarning namligi issiq sterilizatsiyalarga
bo‘lgan bardoshliligi o‘rtasida farq sezilmaydi. quyidagi
jadvalda infeksiya manbayi, infeksiyaning yuqish mexanizmi
va­oson­yuqtiradigan­obyektlarning­tasnifi­keltirilgan.