Hamkorlik masalalari” mavzusidagi Xalqaro ilmiy-amaliy konferensiya materiallari

5.SONUÇ VE ÖNERİLER 
Türk dili ve kültürünün eski eserleri içinde yer alan Kutadgu Bilig, ile devlet 
kurumlarının oluşumu, işleyişi, aksayan tarafları, alınacak tedbirler, kurumlara işlerlik 
kazandırmak için yapılması gereken düzenlemeler hakkında bilgiler içeren eseri siyasetnâmeler 
aslında birer öğütname yahut adaletin tesis edilmesi için yazılmış edebî, medenî ve hukukî 
eserlerdir. 
Platon ve Aristoteles gibi filozofların adalet kavramına bakışı ile İslam felsefesi 
anlamındaki kelam ilminin de adalet anlayışına yaklaşımları çeşitli mezhepler ve dinî akımların 
görüşleri kıyaslanarak birbirinden farklarını yansıtmaktadır. Hukuk felsefesinin amacı adalettir. 
Kanunlar adaleti sağlamak için varsa orada hukuk devletinden söz edilebilir. 
Adalet kavramıyla ilgili söz varlığı ögelerinin kültürdilbilim açısından değerlendirilmesi 
gerekir. Antropolojik yaklaşımlarla geliştirilen, kültürün dil üzerinde, dilin de kültür üzerindeki 
etkilerine yönelik çalışmalarla biçimlenmiş dilbilimin alt dallarından biri olarak bildiğimiz
kültürdilbilimin araştırma usulleri kavramların millî kodlarını çözmede etkin rol oynadığı 
konusuna daha çok eğilmek gerektiği anlaşılmaktadır.
“Millî dil-dünya görüşü ise belirli dilde sabitleşmiş, o dil ve dilin toplumuna özgü 
gerçeği algılama sistemidir (Alimjanova 2016: 34-38). Her toplum, dil yardımıyla korunan, millî 
ve kendine özgü kültür alanına sahiptir. İnsanın daha sık karşılaştığı olaylar ve nesnelerle ilgili 
anlayışları, belirli bir toplumun sabit dil-dünya görüşünü oluşturmakta ve biçimlendirmektedir. 
Kültürdeki dünya modeli “zaman”, “mekân”, “sebep”, “kader”, “tarih” gibi birbiriyle bağlantılı 
evrensel kavramların dizgisinden oluşmaktadır. Aynı zamanda millî dünya görüşleri doğa ve 
yaşam tarzıyla ilgili kendine özgü nitelikleri içerisinde barındırmaktadır. Her doğal dil-dünyayı 
algılama ve konseptleştirmede belirli bir yöntem yansıttığından, farklı dillerin taşıyıcıları, 
gerçeğin konseptleştirilmesinde farklı yöntemlere sahip dillerinin prizmasından bakarak dünyayı 
farklı görürler. Bu durum, millî dünya görüşü kapsamında açıklanabilir (Gorobets 2014: 82-
85).Keskin (2020)” Adalet kavramı da sürekli olarak adalete teslim olmak, adalete teslim etmek, 
adaletli davranmak, adalet terazisi, adalet dağıtmak, adaletine sığınmak,vb söz öbekleri kültürel 
kodların dile yansıması olarak değelendirilebilir. 
Adalet oksijen gibidir; varlığında önemsenmez, yokluğunda hemen hissedilir.

---

293 
Kaynakça 
1.Arat R. R. (1979), Kutadgu Bilig I Metin, (2. baskı), Türk Dil Kurumu Yayınları, 
Ankara
2. Arat, R. R. (1985), Kutadgu Bilig II Çeviri, (3. baskı)Türk Tarih Kurumu Yayınları, 
Ankara,
3.AksoyÖ. A. (1993) Atasözleri ve Deyimler, Türk Dil Kurumu Yayınları, Ankara
4.Çakmak,M. A. , Tezcan,
R. "Kutadgu Bilig’e Göre Türklerde Adalet Anlayışı". Akademik Hassasiyetler, s. 177-
183, 3 (2016 )0-0
5.Adalıoğlu, H. H. (2009), Siyâsetnâme, İslam Ansiklopedisi, cilt 37;s. 304.306)”
6.Oral, O. (2013) "Kelam İlminde İlahî Adalet". KADER Kelam Araştırmaları Dergisi 11 
/ 1 (Ocak 2013 sayısı): 443-458 .
7.Topakkaya, A. (2008)"Adalet Kavramı Bağlamında Aristoteles - Platon 
Karşılaştırması". FLSF Felsefe ve Sosyal Bilimler Dergisi (2008): 27-46
8.Keskin, Ahmet (2020). “Millî Kültür Dil-Dünya Görüşünün Yansıması Olarak 
Hitaplar”. Karadeniz Araştırmaları. XVII/67: 763-797
9.SARAÇ, H. (2019). “Göstergeler Sistemi Olarak Dilde Toplumların Dünya Görüşünün
Yansıması (Kültürdilbilimsel Perspektif)”. Karadeniz. 44: 273-289.
10.Türk Dil Kurumu (2022) Güncel Sözlük; https://sozluk.gov.tr/ E.T. 05.10.2022