Keywords: Hamzashunism, atheism, religion, enlightenment, the story of
Shahimardon, personality, creativity, interpretations.
KIRISH.
Sobiq sovet hukumati davrida davlat va siyosat ko‘rsatmasiga ko‘ra maqtab,
ko‘tar-ko‘tar qilingan shoiru adiblardan xalq qancha uzoqlashsa, tanqid va ta’qibga
uchraganlarga diqqat-e’tibori o‘shancha ortardi. Hamzaning millat tarixidagi xizmati
va ijodkorlik qismatiga zohirbinlik nuqtai nazarida baho berilgani uchunmi yoki
o‘zga bir sabab tufaylimi unga tarafdorlar sonining oshgani sezildi. Va shoirning:
Yo‘q o‘zingda zarrai fazli kamolot, ey Nihon,
Elga sen ko‘p nosih o‘lma, sahv guftoring g‘alat, –
degan tanbehi go‘yo bir qadar isbotini ham topdi.
Bundan tashqari, qalbi Vatan dardi, millat muhabbati bilan yongan shoirlarni
o‘limidan keyin ham vaqt sinovdan o‘tkazib turadi. Ammo qanaqa g‘araz, qanday bir
usullarda qoralanib, uydirmalar to‘qilmasin, Vaqt va kelajak ularning sha’ni-
shavkatini kafolatlab, yuziga hatto gard qo‘ndirmaydi. Qodiriyda, Fitrat yo
Cho‘lponda shunday bo‘lmaganmidi?! Shunaqa shoir, yozuvchi, olimlar bo‘ladiki,
ismi-sharifi umumiy ro‘yxatdan o‘chirilib tashlanadimi, yozganlari chetga suriladimi
– adabiyotda biror bir bo‘shliq yoxud kemtiklik sezilmaydi. Nomiga bo‘lsa-da,
eslaydigan o‘quvchi ham topilmaydi.
ADABIYOTLAR TAHLILI VA METODLAR.
Ishda hamzashunoslikda amalga oshirilgan salkam bir asrlik tarix yoritilgan
bo’lib, unda qiyosiy-chog’ishtirma, tarixiy-tipologik metodlardan foydalanilgan.
NATIJALAR.
Hamza milliy shoirlarimizning u peshvolaridan, milliy-ma’naviy tarkibi toza
adabiyot bag‘rida ildiz yozgan azamat bir chinordir. Davr va zamon shamollari na
egib biladi uni, na qulatib… Hamza darveshvash ijodkor, his va ehtiroslari yolqinli
shoir. Taassurot, kechinma va ohangdorlik uning g‘azallarida boshqacha bir
uyg‘unlik kasb etgan. Mashrabga o‘xshab Hamza ham isyonkor va talvinchi: holdan
holga yuksalish, kayfiyat manzaralarini har gal yangi mazmunga xizmat ettirishni u
Do'stlaringiz bilan baham: |
