Hayot faoliyati xavfsizligi
guruh Elektr tokidan shikastlanganda quyidagi belgilar kuzatiladi
Download 0.62 Mb. Pdf ko'rish
|
- Bu sahifa navigatsiya:
- 3 guruh Elektrdan kuyishda birinchi yordam ko‘rsatish
- Электр Электр токидан токидан шикастлан шикастлан ганда
- Электрдан Электрдан куйишда куйишда биринчи биринчи ёрдам
- Kasallik sababi Klinik belgilari Birinchi yordam
- Tashhis
|
2 guruh Elektr tokidan shikastlanganda quyidagi belgilar kuzatiladi 1.
To‘satdan qarsillagan tovush eshitiladi yoki yorug‘lik chaqnaganday bo‘ladi. 2.
Jabrlanuvchi behush holatda bo‘ladi. 3.
O‘zini g‘alati tutadi. 4.
Teri ustida aniq kuygan joylar uchraydi. 5.
Nafas olish buziladi. 6.
Tomir urishi zaif, aritmik yoki umuman bilinmaydi. 7.
Odatda, qo‘l panjalari yoki oyoq kaftlarida elektr zaryadi kirgan va chiqqan joylar uchraydi.
Elektrdan kuyishning oldini olish uchun elektr uskunalardan hech qachon suv yaqinida foydalanmaslik, eskirgan elektr shnurlarni tashlab yuborish yoki ta’mirlash, uyda kichkina bolalar bo‘lsa, elektr rozetkalarni ulardan yaxshilab ehtiyotlanganligiga ishonch hosil qilish kerak. Momaqaldiroq yaqinlashganda yashin urishidan saqlanish uchun bino ichiga kirib olish, mashinaga o‘tirib, oynalarini butunlay yopib qo‘yish, suzayotgan yoki qayiqdagi inson imkoni boricha tezroq qirg‘oqqa chiqib olishga harakat qilishi, shoshilinch holatlardan tashqari vaqtda telefondan foydalanmaslik, telegraf yog‘ochlariga yoki baland daraxtlarga yaqin bormaslik, tepalik ustida bo‘lmaslikka harakat qilish, jarlik va pastlikka yashirinishga intilish, qishloqxo‘jalik texnikasi hamda mototsikl, velosiped singari kichik transport vositalariga yaqin bormaslik, metall to‘siq, yuqori kuchlanishli liniya, po‘lat quvur va relslar yonida, shuningdek elektr o‘tkazadigan boshqa narsalar yaqinida turmaslik kerak 59
3 guruh Elektrdan kuyishda birinchi yordam ko‘rsatish 1.
Doimo birinchi yordam ko‘rsatish qoidalariga amal qilish lozim. 2.
Elektr manbai uzib qo‘yilmagan bo‘lsa, elektr tokdan jabrlangan odamga hech qachon yaqinlashmaslik zarur. Agar hodisa sodir bo‘lgan joyda elektr uzatish liniyasi simlari yotgan bo‘lsa, o‘t o‘chirish komandasi yoki elektriklar brigadasi kelishini kutish, agar usti ochiq sim avtomobil korpusida yotgan bo‘lsa, odamlarga mashinada o‘tiraverishni maslahat berish kerak. 3.
Birlamchi ko‘zdan kechirishda nafas olishning buzilishi yoki yurakning to‘satdan to‘xtashi belgilarini diqqat bilan kuzatish zarur. Ikkilamchi ko‘zdan kechirishda jaroxatini ko‘zdan kechirishni unutmaslik, doim ikkita kuyikni izlash va kuygan joyga sterillangan bog‘lam qo‘yish kerak. 4.
SHuning uchun uni qimirlatish kerak emas. Kuyish unchalik jiddiy muammo emas. Engil umumiy belgilar (hushdan ketish, qisqa muddatga hushni yo‘qotish, bosh aylanishi, bosh og‘rig‘i, yurak sohasida og‘riq) bilan o‘tadigan engil shikastlanish hollarida birinchi yordam bemorga tinch sharoit yaratish va davolash muassasasiga olib borishdan iborat. Bemorning ahvoli shikastdan so‘nggi yaqin soatlarda to‘satdan va keskin yomonlashib qolishi mumkinligini, yurak muskuli
qonta’minotining buzilishi (stenokardiya va miokard infarkti), ikkilamchi shok hodisalari va shu kabilar yuz berishi ehtimolini unutmaslik zarur. Bunday holatlar ba’zan, hatto, shikastning engil-elpi alomatlari bo‘lgan (bosh og‘rig‘i, darmon qurishi) kishida ham kuzatiladi. SHunga ko‘ra elektrdan shikastlangan bemorlarning hammasi kasalxonaga yotqizilishi kerak.Birinchi yordam sifatida og‘riq qoldiruvchi(promedol), tinchlantiruvchi (Ketanol), yurak vositalari (valeriana eritmasi) berilishi mumkin. Bemorni statsionarga yotgan holatida va issiq qilib o‘rab olib borish lozim.Bunday bemorlarni transportda olib borishda ayniqsa qunt bilan kuzatish lozim, chunki ularning nafas olishi va yurak ishi kutilmaganda to‘xtab qolishi mumkin. Bemorning yonida 60
boradigan kishilar yo‘lda tez va ta’sirchan yordam ko‘rsatishga tayyor bo‘lib turishlari lozim. Nafas olishning buzilishi yoki to‘xtashi, «soxta o‘lim» holati yuz berishi bilan o‘tadigan og‘ir umumiy holatlarda zudlik bilan sun’iy nafas oldirish birinchi yordam ko‘rsatishning birdan-bir ta’sirchan chorasi hisoblanadi. SHikastlangan kishi hayotini qutqarib qolish uchun bu tadbirni ketma-ket bir necha soatda o‘tkazish zarur. YUrak ishlab turganda samarali sun’iy nafas oldirish bemorning ahvolini tezda yaxshilaydi, teri qoplamlari o‘zining tabiiy tusiga kiradi, puls paydo bo‘ladi, arterial bosim aniqlana boshlaydi. Og‘izdan-og‘izga, minutiga 12-16 marta sun’iy nafas. oldirish g‘oyat ta’sirchandir. Og‘izdan-og‘izga sun’iy nafas oldirishni naycha yoki maxsus vozduxovod yordamida o‘tkazish qulay. Sun’iy nafas oldirishni, imkon bo‘lsa, yurak dorilari yuborish bilan birga olib borish lozim (2-4ml kordiamin muskul orasiga yoki venaga, 1 ml 1 0 % li kofein eritmasi, 1 ml
(suv, choy, kompot) ni mo‘l berish lozim. Alkogolli ichimliklar va qora kofe bermaslik kerak. Bemorni issiq qilib o‘rash lozim.Behush bo‘lib yotgan yoki o‘zicha nafas olishi noto‘liq tiklangan shikastlangan kishilarni davolash muassasasiga transportda olib borishda sun’iy nafas oldirishni to‘xtatishmumkin emas, uni butun yo‘l davomida to‘xtovsiz olib borish lozim. YUrak to‘xtab qolganda birinchi yordam ko‘rsatishni imkon boricha tez; ya’ni bosh miya va orqa miya xujayralari yashab turgan paytda dastlabki 5 minut ichida boshlash kerak. YOrdam berish yurak sohasini minutiga 50- 60marta bosib yurakni tashqi tomondan massaj qilish va ayni vaqtda sun’iy nafas oldirishdan iborat. Massajning nechog‘li foyda berganligiga uyqu arteriyalarida puls paydo bo‘lishiga ko‘ra aniqlanadi. Sun’iy nafas oldirish bilan massajni birga qo‘shib olib borilganda o‘pkaga har-gal havo puflashda yurak sohasini, asosan nafas chiqarish vaqtida 5-6marta bosish zarur. YUrak
61
massaji va sun’iy nafas oldirishni bu organlarning ishi funksiyalari batamom tiklanguncha yoki o‘limning aniq belgilari paydo bo‘lguncha davom ettirish lozim. YUrak massajini imkoniyat bo‘lganda yurak dorilari (kordiamin, efedrin va adrenalin eritmalari-1-2ml dan, kofein, korazol-1-3ml dan va boshqalar) yuborish bilan birga qo‘shib olib borish lozim.
Электр
Электр токи
токи одам
одам танаси
танаси орқали
орқали ўтар
ўтар экан
экан , , уни уни
қиздиради қиздиради , ,
бу эса
эса куйишга
куйишга олиб
олиб келиши
келиши мумкин
мумкин
Электр токидан токидан шикастлан шикастлан ганда ганда қуйидаги қуйидаги белгилар белгилар кузатилади кузатилади Тўсатдан Тўсатдан
қ қ арсиллаган арсиллаган товуш
товуш эшитил
эшитил ади
ади ёки
ёки ёруғлик
ёруғлик ча ча қ қ нагандай нагандай бўлади
бўлади . . Жабрланувчи Жабрланувчи беҳуш
беҳуш ҳолатда
ҳолатда бўлади
бўлади . . Ўзини Ўзини ғалати
ғалати тут
тут ади
ади . . Тери Тери устида
устида аниқ
аниқ куйган
куйган жойлар
жойлар учра
учра йди
йди . . Нафас Нафас олиш
олиш бузил
бузил ади
ади . . Томир Томир уриши
уриши заиф
заиф , , аритмик аритмик
ёки ёки
умуман умуман
билинма билинма
йди йди
. . Одатда
Одатда , , қўл қўл
панжалари панжалари ёки ёки
оёқ оёқ
кафтларида кафтларида электр электр
заряди заряди
кирган кирган
ва ва чиққан чиққан жойлар
жойлар учрайди
учрайди . . Электрдан Электрдан куйишда куйишда биринчи биринчи ёрдам ёрдам к к ў ў рсатиш рсатиш Доимо Доимо
биринчи биринчи
ёрдам ёрдам
кўрсатиш кўрсатиш
қо қо идаларига идаларига амал
амал қ қ или или
ш ш лозим лозим . . Электр Электр манбаи
манбаи узиб
узиб қўйилмаган қўйилмаган бўлса
бўлса , , электр электр
токдан токдан
жабрланган жабрланган одамга одамга
ҳеч ҳеч
қачон қачон
яқинлашмаслик яқинлашмаслик зарур зарур
. . Агар Агар ҳодиса
ҳодиса содир
содир бўлган
бўлган жойда
жойда электр
электр узатиш
узатиш линияси
линияси симлари
симлари ётган
ётган бўлса
бўлса , , ўт ўт ўчириш ўчириш командаси командаси ёки
ёки электриклар электриклар бригадаси бригадаси келишини
келишини кутиш
кутиш , , агар агар
усти усти
очиқ очиқ
сим сим
автомобиль автомобиль корпусида корпусида ётган ётган
бўлса бўлса
, , одамларга одамларга машинада
машинада ўтираверишни ўтираверишни маслаҳат
маслаҳат бериш
бериш керак
керак . . Бирламчи Бирламчи кўздан
кўздан кечиришда кечиришда нафас
нафас олишнинг
олишнинг бузилиши
бузилиши ёки
ёки юракнинг
юракнинг тўсатдан
тўсатдан тўхташи
тўхташи белгиларини белгиларини диққат
диққат билан
билан кузатиш
кузатиш зарур
зарур . . Иккиламчи Иккиламчи кўздан кўздан
кечиришда кечиришда жарохатини жарохатини кўздан кўздан
кечиришни кечиришни унутмаслик унутмаслик , ,
доим иккита
иккита куйикни
куйикни излаш
излаш ва ва куйган куйган
жойга жойга
стерилланган стерилланган боғлам боғлам
қўйиш қўйиш
керак керак
. . Яшин
Яшин уришидан
уришидан жабрланган жабрланган одамда
одамда ҳам
ҳам синган
синган жой
жой бўлиши
бўлиши , , мумкин мумкин
. . Шунинг Шунинг учун
учун уни
уни қ қ имирлатиш имирлатиш керак керак
эмас эмас
. . Куйиш Куйиш унчалик
унчалик жиддий
жиддий муаммо
муаммо эмас
эмас . . 62
3 ilova QAROR QABUL QILISH Bu usul guruh yoki har bir talabani baholash, mavzuni mustahkamlash maqsadida dars oxirida qo‘llaniladi. Kasallikning sababi, klinik belgilari, birinchi yordam ko‘rsatilgan bo‘lib, talaba shular asosida tashhis qo‘yishi kerak. To‘g‘ri yoki noto‘g‘ri tashhis qo‘yilganini o‘qituvchi tekshirib baholaydi.
Ayol kir yuvayotgan vaqtda ho‘l qo‘li bilan kir
yuvish mashinasining korpusiga tegib ketdi. Qo‘l tekkan paytda qo‘li tirishib yiqildi
va xushidan ketdi. Ko‘rik o‘tkazilganda jabrlanganning oyoq va qo‘li tirishgan, qo‘li kir yuvish
mashinasiga tegib turibdi. 1. Tok manbaini ajra- tish.
2. Bemorni
boshqa joyga yotqizish va tez yordamni chaqirish. 3. Nashatirli paxtani hidlatish yoki
chak- kasini artish. 4. Issiq choy yoki va- lerianka eritmasini ichirish. Tashhis:Elektr tokidan zararlanish. 4 ilova Muammoli masala Ayol kir yuvayotgan vaqtda ho‘l qo‘li bilan kir yuvish mashinasining korpusiga tegib ketdi. Qo‘l tekkan paytda qo‘li tirishib yiqildi va xushidan ketdi. Ko‘rik o‘tkazilganda jabrlanganning oyoq va qo‘li tirishgan, qo‘li kir yuvish mashinasiga tegib turibdi. Baxtsiz hodisa turini ko‘rsating hamda birinchi yordam ko‘rsatish tartibini yozib bering. 63
Baholash mezoni Gurux
Q.Q.Q. (3,0)
Ballar yigindisi (3,0)
1
2
3
55% - 70% - «3» 71% - 85% - «4» 86% - 100% - «5» FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR RO’YHATI 1.
“Birinchi yordam” Darslik. Qizil yarim oy jamiyati. Т.: 2000. 2.
Lapis G.A. «Zdorovye vsey sem’i», ID «Ves’» Sankt-Peterburg, 2003. 3.
Shamsiev S.Sh., Shabalov N.P., Erman L.V. «Rukovodstvo для участкового педиатра», Ташкент «Медицина». 1997. 4.
Ибн Сино номидаги нашриёт матбаа бирлашмаси, 1993. 5. Рамазонова Р.А., Садыкова Х.А., ва бошқалар «Фавқулотда вазиятлар учун тиббий хамширалар тайёрлаш» 2005, Тошкент.
1. Birinchi tibbiy yordamning umumiy tamoyillari……………………….………3 2. Birlamchi ko‘rikni o‘tkazish qoidalari va tartibi… ……………..………...13
3. Yurak -o‘pka reanimatsiyasi. Yuqori nafas yo‘llarining o‘tkazuvchanligini tiklash…………….. ……………………………………………………...21
4.
Tayanch–harakat apparatining mexanik shikastlanishlari… …………...28
5. Shok xolati. Ezilish sindromi…………………………………………………39 64
Download 0.62 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|