“ххi асрда илм-фан тарақҚиётининг ривожланиш истиқболлари ва уларда инновацияларнинг тутган ўрни” мавзусидаги республика илмий-online конференцияси материаллари

 
Сулейманов Фаррух Рахимжанович 
Тошкент Давлат Иқтисодиёт Университети 
 
Инвестицияларни молиялаштириш манбалари инвестиция ресурслари сифатида 
ишлатилиши мумкин бўлган пул маблағлари ва пул оқими деб тушунилади. Ушбу 
манбаларнинг ҳажми ва тузилиши инвестицион соҳани ривожлантириш истиқболларини, 
миллий иқтисодиётнинг барқарорлиги ва ўсиш суръатларини белгилайди. 
Хусусан, инвестицияларни молиялаштиришнинг барча манбалари қуйидагилардан 
иборат: 
- ички; 
- ва ташқи. 
Инвестицияларнинг ички манбалари қуйидагилардан иборат: 
1) ўз манбалари, жумладан: 
- амортизация (амортизация); 
- корхонанинг соф фойдаси; 
- заҳира капитали; 
- махсус мақсадли жамғармалар маблағлари; 
- устав капиталининг (корхонани ташкил этиш вақтида шаклланадиган) маблағлари; 
- таъсисчиларнинг маблағлари ва бошқалар. 
Ташқи манбаларга қуйидагилар киради: 
1) жалб қилинган манбалар - бу бозорлардан жалб қилинган маблағлар, хайрия 
маблағлари, тадқиқот грантлари, шунингдек турли даражадаги бюджетлар ажратадиган 
маблағлар. Ушбу молиялаштириш манбаси фақат акционерлик жамиятларига акцияларни 
чиқариш шаклида тўлиқ тақдим этилади; 
2) қарз маблағлари - қайтариш муддати бўйича олинган маблағлар (яъни, бу 
маблағлар кредиторга қайтарилмаслиги керак), тезкорлик (бу маблағлар муайян муддатга 
жалб қилинади) ва тўлов (маблағлар муайян фоизга жалб қилинади). Қарз олувчи 
молиялаштириш манбаларига қуйидагилар киради: банкларнинг кредитлари ва қарзлари; 
облигация чиқариш ва бошқалар 

---

“ХХI АСРДА ИЛМ-ФАН ТАРАҚҚИЁТИНИНГ РИВОЖЛАНИШ ИСТИҚБОЛЛАРИ ВА УЛАРДА ИННОВАЦИЯЛАРНИНГ 
ТУТГАН ЎРНИ” МАВЗУСИДАГИ РЕСПУБЛИКА ИЛМИЙ-ONLINE КОНФЕРЕНЦИЯСИ МАТЕРИАЛЛАРИ 
121 
1-расм. Инвестицияларни молиялаштириш манбалари* 
*Расм муаллиф ишланмаси 
Инвестиция лойиҳаларини амалга ошириш учун зарур бўлган ресурсларни жалб 
қилиш масаласи корхона инвестицион фаолиятни режалаштиришда муҳим аҳамиятга эга 
бўлиб, инвестицион қарорларнинг техник-иқтисодий асосларининг ажралмас элементи 
бўлиб хизмат қилади. Режалаштиришнинг ушбу йўналиши қуйидаги мақсадларга 
йўналтирилган:
- 
инвестицион фаолиятни узлуксиз молиялаштиришни таъминлаш;
- 
компаниянинг ўз маблағларидан самарали фойдаланиш
- 
(истеъмол ва жамғаришнинг мақбул нисбатларини ўрнатиш);
- 
айрим лойиҳаларнинг иқтисодий самарадорлигини ва умуман компания 
қийматини ошириш;
- 
алоҳида лойиҳалар ва улар амалга оширадиган мавжуд компания 
молиявий барқарорлигини таъминлаш.
Капитални жалб қилиш муаммоси бир-бири билан ўзаро боғлиқ икки соҳада 
текширилиши керак: молиялаштириш манбалари ва усуллари.