___________XORAZM MA’MUN AKADEMIYASI AXBOROTNOMАSI –6-1/2023
10
mavjud. Pishmagan mevalarda meva qobig‘i etli bo‘ladi. Meva pishganda yong‘oq quriydi va
yoriladi, undan urug‘li danak ajraladi. Yong‘oq barglari ochilishi bilan bir vaqtda aprel-may oylarida
gullaydi. Yong‘oq shamol yordamida changlanadi. Mevalari sentyabr-oktyabr oylarida pishadi.
Yong‘oq tez o‘sadi, madaniylashtirilganda 5-10 yoshida meva berishni boshlaydi, 50-60 yoshda
to‘liq hosilga yetadi va 300 yilgacha yashaydi.
Oрех грецкий Juglans regia L.
O‘simlikning barcha qismlarida biologik faol moddalar mavjud: koratriter-penoidlar, steroidlar,
alkaloidlar, S vitamini, taninlar, xinonlar. Barglarda aldegid-lar, efir moyi, alkaloidlar, C vitaminlari
(1300 mg), PP, ko‘p miqdorda karotin (33 mg%), fenol karbon kislotalar, taninlar, kumarinlar,
flavonoidlar, antotsianinlar, xinonlar va yuqori aromatik uglevodorodlar; meva qobig‘ida – organik
moddalar kislotalar, taninlar, kumarinlar va xinonlar. Yashil yong‘oqlar C, B
1
vitaminlariga (B
3
, RR,
karotin va xinonlar, yetilgan yong‘oqlar – sitosterinlar, C, B
1
, B
2
, PP vitaminlari, karotin, taninlar,
xinonlar va efir moylariga, shuningdek, kletchatka, temir va kobalt tuzlariga boy.
Ma’lumotlar ba’zasiga ko’ra 100 gr yong’oq mag’zi quyidagi moddalarni o’z ichiga oladi.
Urug‘ po‘sti fenol karbon kislotalar, taninlar va kumarinlar, pelikulasi (mevani qoplagan
ingichka jigarrang po‘sti) – steroidlar, fenol karbon kislotalar, taninlar va kumarinlarga boy.
Hozirgi kunda TASH gerbariy fondlarida O’zbekiston hududining turli joylarida terilgan
quyidagi namunalar saqlanmoqda.
Juglans regia L. Чаткальский хр. Бассейн Ходжа-ата. Истоки Ходжа-ата. Ореховый лес
по гребням хребтов, cобр. В. Скороходов, А. Азатян 14 VIII 1936. Juglans regia L. Памиро-
алай. Горы Кугитанг. Северный склон над киш. Кугитанг. Собр. С. Лепешкин 2 VII 1928.
Juglans regia L. Западный Тянь-Шань. Предгорья Ферганского хребта.Окр. киш. Гава.
Участок лесного склона сев.экспозиции на восток от слесной дачи. Собр. Л. Крыльцова 13 VI
1928. Juglans fallax Dode. Западный Тянь-Шань. Долина реки Чоткал. Окрестности кишл.
Брич-мулла. Ореховая роша. Собр. К. Ватолкина 4 VII 1928. Juglans fallax Dode. Андижанская
обл. Лениниский р-н. пос. “Марҳамат”. Собр. Казакбаев Р. 24 VI 1970. Juglans fallax Dode.
Папский р-н. Окр.к. Мазар. Собр. Чеврениди С. Х. 23 VI 1949.
100 gr miqdorda
Suv 4,1 gr
Oqsil 15,2 gr
Moy 65,2 gr
Uglevod 13,7 gr
Fosfor 0,4 gr
Kalsiy 0,1 gr
Temir 2,4 gr
Do'stlaringiz bilan baham: |