Hozirgi o'zbek adabiy tili

A ssim ila tsiy a . N u tq to v u sh lari q a to r k e lg a n d a b a ’zan b ir —biriga 
ta ’sir qilib, b iri ik k in ch isin i o 'z ig a m o sla sh tira d i.N u tq d a g i b u n d a y
h o d isa assim ilatsiy a d ey ilad i. A ssim ilatsiya ikki xil b o 'lad i: p ro g ressiv
. a ssim ila tsiy a va re g re ssiv assim ilatsiya. A gar o ld in g i to v u sh k ey in g i 
to v u sh n i o 'z ig a o 'x sh a tsa , m oslashtirsa, p ro g ressiv assim ilatsiy a yuz 
b erad i: k e t+ d i= k etti, ayt+ di= aytti, o t+ d an = o ttan , yurak + g a= y u ra k k a .
K ey in g i to v u sh o ld in g i to v u sh g a t a ’sir qilib, u n i o 'z ig a o 'x sh a tsa , 
m o slash tirsa, re g re ssiv assim ilatsiy a y u z beradi: y igit+ cha= yigichcha, 
b ir+ b itta, u ch + so 'm = u sso 'm .
R egrissiv 
assim ilatsiy a 
o d a td a
p ro g ressiv
assim ilatsiy ag a 
n isb a ta n n u tq d a k am ro q uch ray d i. C h u n k i assim ilatsiy an in g bu 
tu rid a k e y in g i to v u sh o ld in g i tov u sh n i o 'z ig a m o slash tirad i. D em ak, 
talaffu z ja ra y o n i b o sh la n m a sd a n b u ru n so 'z n in g talaffuz tex n o lo g iy asi 
h a q id a g i ta s a w u r h a m hosil b o 'lm o g 'i lozim.
A ssim ilatsiya to 'liq va q ism an b o 'lish i m um kin.
T o 'liq assim ilatsiy ad a bir to v u sh ik k in c h i to v u sh g a ay n an
m o slash ad i v a to 'lig 'ic h a u n in g tu sig a kiradi. Y uqorida k e ltirilg a n
so 'z la rn in g h am m asi to 'liq assim ilatsiy ag a m isol b o 'lad i.
Q ism a n assim ilatsiy ad a n u tq to v u sh larid an biri ik k in ch isin i 
b iro n to m o n d a n q ism an o 'x sh a ta d i (m oslashtiradi): osh + g a —oshka,
1 
ish+ ga — ish k a, s o 'z la rid a jo 'n a lish k e lish ig id a g i g to v u sh i o ld in g i sh
to v u sh in in g t a ’sirid a к to v u sh ig a ay lan m o q d a. Bu s o 'z d a qism an 
assim ilatsiy a y u z a g a k elm o q d a, y a ’ni (g) ja ran g li to v u sh i o ’zidan 
o ld in g i 
(sh) 
to v u sh ig a fa q a t b ir to m o n lam a 
— 
jaran g sizlan ish
to m o n id a n o ’x sh a m o q d a , xolos, lek in to 'liq u n in g tu sig a k irg a n em as. 
[U chta] le k se m a sin in g u sh ta, [pochta] le k se m a sin in g p o s h ta d eb
talaffu z q ilin ish i ham sh u h o d isag a m isol b o ’la oladi.