Hozirgi o'zbek adabiy tili

F on etik an in g bo'lim lari. F o n etik a, a w a lo , um um iy, x u su siy va 
q iy o siy fo n e tik a g a ajraladi.
U m um iy fon etik a. In so n talaffuz a p p a ra tin in g im k o n iy atlarid a n
k elib c h iq q a n h o ld a n u tq to v u sh lari hosil q ilish n in g u m u m iy sh artlari 
(m asalan, u n d o sh la rn in g h o sil b o 'lish i o 'rn ig a k o 'ra lab, til, b o ’g 'iz 
u n d o sh la rin in g farq lan ish i, hosil b o 'lish u su lig a k o 'ra portlovchi, 
sirg 'a lu v c h i, p o rtlo v ch i —sirg 'a lu v c h i tovush x o ssalarin in g an iq lan ish i 
.k ab ilar), 
sh u n in g d e k , 
to v u sh la rn in g
u m u m iy a k u s tik
xossalari 
o 'rg a n ila d i. 
Q ism an
artik u ly a tsio n , 
q ism an
a k u s tik
b elg ilarg a 
ta y a n g a n h o ld a n u tq to v u sh la rin in g universal, s h u n in g d e k , farqlovchi 
b e lg ila rig a
ta y a n a d ig a n
ich k i 
tasniflarini 
b e rish
b ilan
ham
s h u g 'u lla n a d i. U m um iy fo n e tik a to v u sh larn in g b irik ish q o n u n iy atlari, 
b ir to v u sh n in g ik k in c h isig a ta'siri x u su siy atlarin i (ak k o m o d atsiy a va 
assim ilatsiy an in g tu rli k o 'rin ish la ri), b o 'g 'in n in g tab iati, b o 'g 'in d a
to v u sh la rn in g b irik ish q o n u n iy a tla ri, b o 'g 'in la rg a b o 'lin is h shartlari, 
s o 'z la rn in g
fo n e tik
tuzilishi, 
qism an 
u rg 'u
va 
singarm onizm
m a salalarin i ham te k sh ira d i. U m um iy fo n etik a in to n a tsiy a u c h u n
q o 'lla n ila d ig a n v o sita la r 
(tovush b alan d lig i, 
k u ch i 
(intensivligi), 
ch ziqligi, tezligi (tem pi), p au za, te m b r kab i m asalalarn i ham
tek sh irad i.
X u su siy fo n etik a d a y u q o rid a ay tilg an m asa la la r m u ay y an tillar 
m iso lid a te k sh irilad i. X u su siy fo n e tik a tarixiy fo n e tik a v a (zam onaviy, 
m uosir) fo n etik a, s in x ro n fo n e tik a va d iax ro n fo n etik a, tasviriy 
fo n e tik a v a e k sp e rim e n ta l fo n e tik a kab i k o 'rin ish la rd a ish yuritadi.