Hozirgi o'zbek adabiy tili

F onetika v a u n in g birligi. F o n e tik a d e g a n d a e n g q u y i lisoniy 
sa th ham , tilsh u n o slik n in g s h u s a th n i o T g a n a d ig a n so h asi ham
tu sh u n ilad i. F o n e tik a (g r.p h o n e tik o s 
— 
to v u sh g a , ovozga xos) 
tilsh u n o slik n in g b o s h q a so h a la rid a n farqli o 'la ro q , n a fa q a t o 'rg a n ish
m a n b ain in g fu n k sio n a l tom onini, b a lk i n u tq to v u sh larin i hosil 
q ilu v ch i talaffuz a p p a ra tin i, sh u n in g d e k , u la rn in g a k u stik xossalarini 
va til e g alari to m o n id a n q a b u l q ilin ish jih a tla rin i ham tekshiradi. 
F o n etik ad a tilsh u n o slik n in g b o sh q a fan so h a la ri — a d ab iy o tsh u n o slik , 
fiziologiya, fizika, p six o lo g iy a k a b i fa n la r b ila n a lo q a si y a n a d a y aq q o l 
n am o y o n b o 'la d i. Bu fa n la rd a n farq li o 'la ro q , fo n e tik a to v u sh la rg a
so'z, q o 'sh im c h a v a g a p la rg a m o d d iy q iy o fa b e ru v c h i til tizim i u n su ri 
sifatida qaraydi.
48

---

F o n etik a n u tq d a g i to v u sh o 'zg arish lari v a alm ash in ish in i, u r g ’u 
v a u n in g tu rla rin i h a m o 'rg a n a d i.
F o n e tik a n i 
o 'rg a n is h
im lo 
(orfografiya), 
to 'g 'ri 
talaffuz 
(orfoepiya) 
m e'y o rlarin i 
y ax sh i o 'zlash tirib o lish d a, 
a d a b iy va 
d ia le k ta l 
talaffuz 
farqlarini a n iq lash d a, 
lo g o p ed iy a 
va
s u rd o p e d o g o g ik a d a n u tq iy n u q so n la r d iag n o stik asi va u larn i b artaraf 
e tis h d a k a tta a h a m iy a tg a ega. F o n e tik a y u tu q la ri a lo q a vositalarini 
te k sh irish v a u la r sa m a ra d o rlig in i o sh irish d a h am d a n u tq n i av to m atik
a n iq la sh d a m u h im rol o 'y n a y d i.