Хужжат ҳАҚида тушунча

2.4. Буйруқ ва унинг турлари 
Буйруқ раҳбарлар томонидан чиқариладиган ҳужжатлардир. Буйруқ 
ҳужжатларига буйруқ, фармойиш, кўрсатма киради. Буйруқ доимий равишда 
шахсан раҳбар томонидан, кўрсатма ва фармойишлар эса раҳбар муовинлари 
томонидан тайёрланади. 

---

Буйруқларнинг бир қанча турлари мавжуд бўлиб уларга: умумий 
масалалар бўйича; шаҳсий таркиб бўйича; асосий фаолият бўйича 
тайёрланган буйруқлар киради. 
Асосий фаолиятга оид буйруқлар ишни ташкил қилиш, муассаса ёки 
унинг бўлимлари фаолиятини тартибга солишда қўлланилади. Уларда, юқори 
ташкилотлардан келган кўрсатмавий ҳужжатлар ходимларга етказилади, 
буларнинг ижроси юзасидан аниқ чора-тадбирлар белгиланади, масъул 
шахслар ва бажариш муддати тайинланади. 
Буйруқнинг асосий қисмлари қуйидагилардан иборат: Вазирлик, 
корхона ёки муассаса номи, буйруқнинг номи, санаси, рақами, буйруқ чиққан 
жойнинг номи, сарлавҳаси, буйруқ матни, раҳбар ёки ўринбосар имзоси ва 
ҳоказо. Буйруқнинг фармойиш қисми янги сатрдан, бош ҳарфлар билан 
ёзиладиган “БУЮРАМАН” сўзи билан бошланади. Буйруқда ишнинг 
бажарилиш муддати мазмунидан келиб чиқиб умумий тарзда ёки ҳар бир 
фармойишда аниқ кўрсатиш мумкин. 
Буйруқда адлия маслаҳатчиси имзоси ҳам бўлиши керак. Адлия 
маслаҳатчиси буйруқни имзолашда қуйидагиларга эътибор беради: буйруқни 
расмийлаштиришда олдига қўйилган мақсадга тўғри келиши; буйруқ 
лойиҳаси амалдаги қонунларга, ҳукумат қарорларига мувофиқ келиши; 
мазкур идоранинг илгари берилган буйруқлари билан зиддият йўқлиги ёки 
уларнинг қисман такрорланиши ва бошқалар. 
Асосий фаолиятга оид буйруқларда, одатда, мазмунидан келиб чиқиб 
сарлавҳа қўйилади. 
Буйруқнинг асосий матни асословчи ва фармойиш қисмларидан таркиб 
топади. Асословчи қисмда буйруқдан кўзланган мақсад, шарт-шароитлари, 
сабаблари кўрсатилади. Асос қилиб олинаётган буйруққа илова қилинади. 
Айрим ҳолларда буйруқка асос бўлган ҳужжат, унинг фармойиш қисмига 
тегишли бандида ҳам кўрсатилади.