I. B. Isabayev, F. U. Suvanova, Q. H. Majidov

Tayanch iboralar: 
Glitseridlar 
(atsilglitserinlar), 
triglitseridlar 
(triatsilglitserinlar), 
diglitseridlar 
(diatsilglitserinlar), 
monoglitseridlar 
(monoatsilglitserinlar), 
atsillar,
murakkab efir, simmetriya, assimmetriya,
struktura komponentlari. 
Nazorat savollari: 
1. Glitserinning tarkibi va strukturaviy ko`rinishini ta`riflab bering. 
2. Qaysi glitseridlar yog’lar deb ataladi 
3. Tarkibida faqat stearin va pal’mitin kislotalarining qoldiqlari bo’lgan 
triglitserid molekulasining bo’lishi mumkin bo’lgan strukturalarini yozib 
ko’rsating. 
4. 1,2-distearomonopal’mitin va 1,2-dipal’mitoil-3-oleilglitserin struktura 
formulalarini yozib ko’rsating. 
5. Molekulasi simmetrik va assimetrik glitseridlarga misollar keltiring. 
3.3. GLITSERIDLARNING FIZIK XOSSALARI 
3.3.1.Glitseridlar molekulasi strukturasi. 
Triglitseridlar 
(atsiltriglitserinlar) 
molekulalarining 
strukturasi 
ularni 
tekshirish qiyinligi sababli hali unchalik yaxshi aniqlanmagan deb hisoblanadi. 
Faqatgina oxirgi o`n- yigirma yilliklarda tekshirishlarning fizikaviy usullarini 
qo`llash natijasida xona harorati sharoitida qattiq holatda bo`ladigan ba`zi bir 
triglitseridlar molekulasi strukturasi haqida birmuncha aniqroq ma`lumotlar 
olingan. 
Qattiq triglitseridlar – kristallik massadir. Glitseridlar (atsilglitserinlar) 
kristallarini rentgenostruktura usulida tekshirishlar shuni ko`rsatadiki, bir xil 
kislotali to`yingan triglitserid molekulasi strukturasi «kamerton» yoki «vilka» 
ko`rinishiga ega. Bu «kamerton» yoki «vilka» ning deyarli bir tekislikda 

---

197 
joylashgan ikki tishi va bir dastagi tartibida moy kislotalarining atsillari joylashgan 
(26-rasm):