I b L i s d e V o r I q I s s a

I
B L I S   D E V O R I  
(
Q I S S A
)  
Tohir Malik 
 
13 
library.ziyonet.uz/ 
 
berishni haydovchidan talab qildi. 
 
-Men bojxona bilan oʻzlaring kelisha olsalaring qaytarib bermoqchi edim, - degan 
haydovchi baloga yoʻliqaqoldi. 
 
-Qanaqa erkaksan, oʻzing, belingda belbogʻing bormi, boʻlmasa ishtonimni yechib bera 
qolay, kiyib ol. Ikki hissa qilib qaytarib beraman, devding-ku, oʻl-a, erkak boʻlmay. 
 
Bu gapdan boʻzarib ketgan haydovchi choʻntagidan bir dasta pul chiqarib unga uzatdi: 
 
-Ma, toʻyguningcha ol, vijdonsiz. Sen oʻtgan safar “pulim yetmay qoldi” deb hammasini 
toʻlamagansan. Ikkinchi shu avtobusga yaqinlashganingni koʻrayin... 
 
-Nima qilarding? Gapir, gaping ichingda qolmasin. Biz bormiz, sening tirikchiliging oʻtib 
turibdi. Bu shaloq aravangni pishirib ye! Endi men amirlikka qatnayman, beminnat 
samolyotda borib kelaman, bildingmi? 
 
Obodxon shu gaplarni ayta turib kerakli pulini sanab olgach, qolganini qaytardi. 
Haydovchining “sen tushadigan samolyot ham xarob boʻladi”, deb mingʻirlashdan 
boshqa iloji qolmadi. 
 
Aravakash aravasini nomi koʻcha deb atalgan lekin oʻydim-chuqur boʻlib yotgan dala 
yoʻliga haydadi. Arava usti mol bilan toʻlgani sababli ayollar piyoda ketdilar. 
 
-Sen bizni laqillatding, shumtaka, - dedi Obodxon, - Hali hisob-kitobda dod demaysan. 
Yayov yurishimni bilganimda soʻraganingning yarmisini ham bermasdim. 
 
-Molingiz koʻp boʻlsa ayb mendami, jengeshe? - dedi aravakash. 
 
-Aravangni kattaroq qilsang oʻlasanmi? - dedi Obodxon. 
 
-Egasiga aytaman, endi kelishingizga kattarogʻini yasab qoʻyadi, - deb mingʻirladi 
aravakash. 
 
Shu tarzda aytisha-aytisha nomi daryo atalgani bilan eni oʻn qadam ham chiqmaydigan 
anhor sohiliga yetdilar. Oqimga qarshi yana ozgina yurilgach, olti xonadondan iborat 
qishloqchaga kirib bordilar.Arava uchinchi xonadon sari burildi. Ikki xonali pastak 
uyning yonidagi temir darvoza lang ochiq edi. Atrofda devor boʻlmagani holda bunday 
darvozaning mavjudligi Maxsumani ajablantirdi, Obodxon esa e’tibor bermadi. 
 
Hovlining etagi anhorga taqalgan. Anhor uzra besh-olti qator qalin sim tortilgan, har bir 
simga katta savat kajava ilib qoʻyilgandi. Sohilda esa eski bir qayiq lopillab turardi. 
Rasmiy xaritada bu anhor davlat chegarasi hisoblanardi. Anhor yoqasida mijoz kutib 
oʻtirgan kajava egalarining vazifalari esa ahli tujjorni bir mamlakatdan ikkinchisiga 
oʻtkazib koʻyishdan iborat edi. 
 
Ming yillar avval bir kishining tantilik bilan aytib yuborgan “erkak bitta gapiradi!” degan 
gapi maqolga aylangan. Zamonga besh ketish kerak, endi xotin kishi ham bitta 

---