I b o‘ L i m iqtisodiy taraqqiyotning umumiy asoslari 1-bob. Iqtisodiyot nazariyasi fanining predmeti va bilish usullari

Makroiqtisodiy va mikroiqtisodiy tahlilni qo‘shib olib borish. 
Mikroiqtisodiy tahlilda iqtisodiyotning boshlang‘ich bo‘g‘ini bo‘lmish korxona va 
firmalarning ichki jarayonlarini alohida iqtisodiy sub'ektlarning xatti-harakati, 
xulqi tadqiq qilinadi. Bu tahlilda alohida olingan tovarlarning xarajatlari, kapital va 
boshqa resurslardan foydalanishning, narx tashkil topishining, ish haqi to‘lashning, 
talab va taklif tarkib topishining shakl va mexanizmlarini o‘rganish markaziy o‘rin 
tutadi. 

---

31 
Makroiqtisodiy tahlil makromutanosiblikni ta'minlash asosida milliy 
iqtisodiyotning to‘laligicha faoliyat qilishi tadqiqoti bilan Shug‘ullanadi. Milliy 
mahsulot, narxning umumiy darajasi, inflyasiya, ishchi kuchining bandligi 
masalalari 
bu 
tahlil 
ob'ekti 
bo‘lib hisoblanadi. Mikroiqtisodiyot va 
makroiqtisodiyot o‘zaro bog‘langan va bir-biri bilan o‘zaro ta'sirda bo‘ladi. 
Induksiya va deduksiya bir-biriga qarama-qarshi bo‘lgan, ammo o‘zaro 
bog‘liqlikdagi fikrlash usulidir. Fikrning xususiy faktlardan umumiy faktlarga 
qarab harakati induksiya, aksincha, umumiy faktlardan xususiy faktlarga 
tomon harakati deduksiya deb ataladi. Misol uchun, biz «A» korxonadagi 
ishchilar ish haqining oshirilganligi, boshqa sharoitlar o‘zgarmagani holda, mehnat 
unumdorligini oshishiga olib kelganligini guvohi bo‘ldik, deb faraz qilaylik. 
Bundan, butun iqtisodiy tizim uchun tegishli bo‘lgan «ishchilar ish haqining 
oshirilishi, boshqa sharoitlar o‘zgarmagani holda, mehnat unumdorligini oshishiga 
olib keladi», degan umumiy xulosa chiqarishimiz induksiyadir. Aksincha, bunday 
nazariy qoidani oldindan bilgan holda, uning turli tarmoqlar, alohida 
korxonalardagi amal qilish holatini aniqlashimiz va baholashimiz deduksiyani 
anglatadi.
Iqtisodiy jarayonlarni o‘rganish va tahlil qilishda ikki tomonlama