I-bob. Elektr mashinalarni loyihalashning asoslari va ishlab chiqarish muammolari

A (1.5)
bu yerda fazalar burilishini umumiy sonini ifodalaydi, - faza tokining o’rtacha kvadrat ildizi
m - fazalarning tizim raqami, B – magnit yuklama: rotor yuzasi bo’ylab o’rtacha oqim zichligi.
Agar oqim zichligi sinusoidal taqsimlangan bo’lsa, boshlang’ich magnit oqim yoki maydon (elektr mashinada 2p juft magnit maydonlar bor) quyidagicha aniqlanadi:
(1.6)
(1.4) – (1.6) formulalaridan ko’rinib turibdiki, aylanish momenti, elektr va magnit yuklamalar zazordagi mashina hajmiga bog’liq.
Shuningdek m- fazali o’zgaruvchan tok mashinasi uchun isroflarsiz energiya almashinish qonuni quyidagicha ifodalanadi:
(1.7)
bu yerda E – induksiyalangan kuchlanish(qarama qarshi elektr yurituvchi kuch – emf), w – burchak tezligi .
Induksiyalangan kuchlanishni quyidagicha batafsilroq ifodalaymiz :
(1.8)
bu yerda f- boshlang’ich chastota. Chastota esa quuidagicha ifodalanadi, bunda: juft qutblar soni- p va aylanma tezlik – n (bir daqiqadagi to’liq aylanishlar soni)
(1.9)
Elektr mashinalarni hisoblashda kombinatsiyalangan parametrlardan foydalaniladi ya’ni, rotor hajmini va bog’lanishini bilgan holda aylanish momentining hajmga nisbati,
bundan

(1.10)
Yuqoridagi tenglik energiya almashinishini elektromexanik tabiatini ifodalaydi. A – mashina o’ramlaridagi tokga proporsional va B magnit oqimiga proporsionaldir. Shunday qilib, elektr energiya magnit oqim va mexanik energiya aylantirilgan I tok kuchiga proporsional va aylanish momentiga bog’liq.
Jadval 1.1 Kuch tyagalarining texnik xarakteristikalari

Parametrlar	O’lchov birligi	Qiymati
O’zgarmas tok ta’minot kuchlanishi	V	400
Maksimal o’zgarmas tok	A	700
O’zgaruvchan tokning maksimal chizig’i	A	900
Maksimal chiqish quvvati	kW	235
Eng yuqori moment	Nm	330
Asosiy tezlik	rpm-daqiqada aylanishlar soni	7500
Maksimal tezlik	rpm-daqiqada aylanishlar soni	15000
Asosiy tezlikdagi uzluksiz quvvat	kW	80
Asosiy tezlikdagi uzluksiz moment	Nm	100
Sovutish tizimi	N/A	Suyuqlik
Tizim konvertining hajmi	mm	270

1.2- jadvalda turli xil elektr mashinalar uchun aylanish momentining hajmga nisbatan qiymatlari keltirilgan. Bundan tashqari elektr mashinalar uchun ularning sovutish tizimiga bog’liq ravishda yana bir birlamchi oddiy hisoblash tok zichligiga bog’liq (1.3- jadvalda keltirilgan). 1.1- jadvalda keltirilgan ma’lumotlarga va bo’linish nisbatini (rotorni va stator tashqi diametrlarining ) 0.55 ga teng ekanligini va mashina o’qining aktiv uzunligi butun o’q uzunligini maksimal 80 foizini egallashini hisobga olgan holda TRV – momentning hajmga nisbatini quyidagicha yozish mumkin: