I bob maktabgacha yoshdagi bolalarnining matematik tasavvurlarini rivojlantirishda didaktik o‘yinlarning nazariy asoslari

Birinchi usul: o'yin o'ynaydigan turli xil vizual materiallardan foydalanish.
Ikkinchi usul: vazifalar, materiallar, o'yin sharoitlari uchun yangi variantlarni joriy etish. O'yinning murakkabligining ortishi, uning matematik mazmunining murakkablashishi bolalarning tanish o'yinga bo'lgan qiziqishini jonlantiradi, tashabbuskorlik, ijodkorlik va topqirlikni rivojlantiradi.
Uchinchi usul: bolalarning individual kartalar bilan ishlashi.
To'rtinchi usul : juftlikda o'yin shaklida bolalarning o'yin muloqotini tashkil etish.
Beshinchi usul: uch-to'rt kishidan iborat kichik guruhlarda bolalarning o'yin muloqotini tashkil etish.
Oltinchi usul: bir vaqtning o'zida butun bolalar guruhi tomonidan o'yinni tashkil etish.
Ettinchi usul: o'yinning jonli (maktabgacha yoshdagi bolalar uchun mumkin bo'lgan) sur'atini saqlash, bolalar harakatlarini faollashtirishga hissa qo'shish.
Sakkizinchi usul: o'yin davomida bolalarda quvonchli kayfiyatni yaratish. Tabassumlar, imo-ishoralar, qarsaklar, birgalikdagi tajribalar bolalarni o'rganishga qiziqtiradigan hissiy muhitni yaratadi.
O'yin bolalar o'rtasida to'g'ri munosabatlarni o'rgatish vositasi sifatida ajralmas hisoblanadi. Unda bola do'stiga nisbatan sezgir munosabatda bo'ladi, adolatli bo'lishni, kerak bo'lganda yon berishni o'rganadi, qiyinchilikda yordam berish va hokazo. Shuning uchun o'yin kollektivizmni tarbiyalashning ajoyib vositasidir.
Didaktik o'yinlar badiiy ta'limga ham hissa qo'shadi - harakatlarni takomillashtirish, nutqning ifodaliligi, ijodiy tasavvurni rivojlantirish, tasvirni jonli, jonli uzatish. Didaktik o'yinlar jarayonida ko'plab murakkab hodisalar oddiylarga bo'linadi va aksincha, yagona hodisalar umumlashtiriladi, shuning uchun analitik va sintetik faoliyat amalga oshiriladi.
Ko'pgina didaktik o'yinlar bolalarni umumlashtirish va tasniflashga, umumlashtirilgan tushunchalarni (choy, ovqat, oshxona anjomlari, mebel, kiyim-kechak, poyabzal, mahsulotlar) ifodalovchi so'zlardan foydalanishga olib keladi. Didaktik o'yinlar bolalarni aqliy va axloqiy faoliyatidagi turli qiyinchiliklarni engishga o'rgatishning ajralmas vositasidir. Ushbu o'yinlar maktabgacha yoshdagi bolalar uchun katta imkoniyatlar va tarbiyaviy ta'sirga ega.
Didaktik o'yinlarda bolalar mexanik ravishda yodlashmaydi, balki ilgari olingan bilimlarni qanday va qanday qo'llash yaxshiroq ekanligini tushunishlari, didaktik muammoni hal qilish yo'llarini mustaqil ravishda izlashlari kerak. Ular fikr yuritish, isbotlash va boshlagan ishini oxirigacha etkazish qobiliyatini rivojlantiradilar, bu maktabga tayyorgarlik ko'rish uchun juda muhimdir.

XULOSA
Maktabgacha talim tashkilotlarida bolalarga matеmatik tushunchalarni o'rgatish kеlajakda ularni mustaqil, erkin fkrli va albvtta aqilli bo'lishini ta'minlaydi.
Inson tafakkuri nihoyatda kuchli bo'lib, bu kuchning bеqiyosligi yoshligidan bilimlarni qanday va qancha o'zlashtirishiga juda bog'liqdir. Pеdagog va psixologlarimiz fikricha bola 7 yoshgacha insoniyat tajribasining 50-60% o'zlashtirar ekan, dеmak mana shu yoshgacha bolaga eng kеrakli bilimlarni yoshiga mos ravishda bеrish bolaning kеlajakda qanday inson bo'lishiga juda katta turtki bo'ladi.
Maktabgacha yoshdan bolalarda matеmatik bilimlarning еtarli bo'lishiga katta ahamiyat bеrish muhimdir. Chunki, inson hayoti davomida matеmatik hisob-kitoblarga tеz- tеz duch kеladi, ya'ni matеmatik bilimlar har qadamda kеrak bo'ladi. Agar biz maktabgacha yoshdan bolalarni matеmatika olamiga turli qiziqarli usullardan foydalangan holda olib kira olsak, matеmatik bilimlar bilan еtarli darajada qurollantirsak, ular maktabda a'lo baholarga o'qib, yuqori natijalarga erishadilar, hayoti davomida xalqimiz uchun foydali kasbni tanlash va chuqur egallashda qiynalmaydilar. Chunki qaysi kasbni olmaylik uni mahorat bilan bajarishga albatta matеmatik bilimlar kеrak bo'ladi. Shu sababli turli ta'limiy usullar, qiziqarli shе'rlar, topishmoqlar orqali bolalarning yoshiga mos matеmatik bilimlar bеrib borishga katta ahamiyat bеrish muhimdir.
Ilk matеmatik tushunchalarning qanchalik aniq va mukammal bo'lishi, bolalarda mantiqiy fikrlash, xulosa chiqarish jarayonlarining kuchli bo'lishini ta'minlaydi. Ya'ni matеmatika bolalarni mantiqiy fikrlashga - to'g'ri fikrlash, to'g'ri fikrlardan to'g'ri xulosalar chiqarishga o'rgatadi, shu bilan birga nutqning takomillashuviga katta yordam bеradi.