I боб. Мавзу: давлат ва ҳУҚУҚ назарияси фанинингпредмети ва методлари


Ҳуқуқ тизими ва конунчилик тизимининг узаро муносабатлари


Download 0.81 Mb.
bet67/106
Sana20.06.2023
Hajmi0.81 Mb.
#1630776
1   ...   63   64   65   66   67   68   69   70   ...   106
Bog'liq
Davlat xuquq nazariyasi

3. Ҳуқуқ тизими ва конунчилик тизимининг узаро муносабатлари
Ҳуқуқ нормалари бир томондан - бу ҳуқуқ ижодкорлиги органларининг субъектив, онгли - эркий фаолияти мевасидир.
Иккинчи томондан эса, ҳуқуқ нормалари ҳуқуқ тизимининг табиий элементи сифатида факатгина ижтимоий хаётнинг объектив ифодаланган холларда булиши мумкин.Шунинг учун хам ҳуқуқ нормалари объектив булиб, ҳуқуқ ижодкорлиги органининг эрки - иродасидан мустакил булиб. У муносабатларни тартибга солиш мустукил нормалар гурухларига бирлашадилар.Ҳуқуқ ижодкорлиги органи маълум нормани юзага келтира туриб, уни у ёки бу ҳуқуқ сохасига узининг хохиш - истагига кура кирита олмайди.Агарда норма маълум ижтимоий муносабатларни тартибга солишга каратилган экан, у уз навбатида шундай муносабатларни тартибга соладиган ҳуқуқ сохаси таркибига киради.
Конунчилик тизими эса бошка тамойил (принцип)га биноан тузилади.Унинг шаклланишида субъектив факторлар ахамиятли урни тутади.Бу факторлар уз навбатида ҳуқуқий амалиёт талаблари хамда кишилар уртасидаги муносабатларнинг узгариб туриши заруриятларини хисобга олши билан шартланади.
Конунчилик тизими - бу ҳуқуқ нормаларини ифода этиш шакли булиб хисобланадиган ҳуқуқ манбаларининг мажмуидир.
Шунинг учун хам ҳуқуқ конунчиликдан ташкарида амалда булмайди.Улар шаклан ва мазмунан муносабатда булишади. Ҳуқуқ нормалари ва унинг турли тузилиши куринишлари узларининг риал ифодасини ва ташки куринишини айнан конунчиликда топади.Шу маънода ҳуқуқ тизими конунчилик тизими билан умуман мос келади.
Шу билан бирга улар элементлари ва мазмунига кура бир-биридан ажралиб туради.Айтилганидек, ҳуқуқ тизимининг бошлангич элементлари булиб гипотеза, диспозиция ва санкция хисобланади.Конунчилик тизимининг бошлангич элементи булиб эса, норматив ҳуқуқий актнинг моддаси хисобланади, бу модда хар доим хам ҳуқуқ нормасининг хар учала элементини уз ичига олавермайди.
Куриниб турибдики, битта норматив ҳуқуқий акт мазмунан турли хил ижтимоий муносабатларни тартибга солиши мумкин (бир неча ҳуқуқ сохаларига тегишли нормаларни), шунинг учун унда тартибга солишнинг маълум катъий куринишдаги предмети ёки учули (методи) булиши мумкин эмас.Шу сабабли ҳуқуқ сохаси конунчилик сохасига хар доим хам тугри мос келавермайди.
Конунчилик тизими уз ичига конунчилик сохаси турларини камраб олади:


    1. Download 0.81 Mb.

      Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   63   64   65   66   67   68   69   70   ...   106




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling