I bob. Mexanik harakat haqida umumiy ma’lumotlar 1-§. Jismlarning harakati mexanik harakat

Jism yoki sistemaning o‘z harakati tufayli ega bo‘ladigan energiya-
si kinetik energiya deyiladi. Jismning kinetik energiyasi uning mas-
sasi bilan tezligi kvadrati ko‘paytmasining yarmiga teng.
(6) formulada mυ
1
2
/2 = E
k1
, mυ
2
2
/2 = E
k2
deb olinsa, jismning tezligi υ
1
dan υ
2
ga o‘zgarganda bajarilgan ishni quyidagicha ifodalash mumkin:
A = E
k2
– E
k1
, 
(8)
bunda E
k1 
– boshlang‘ich tezligi υ
1
bo‘lganda jismning kinetik energiyasi, 
E
k2 
– tezligi υ
2
ga o‘zgarganda jismning kinetik energiyasi. U holda (8) 
formulani quyidagicha ta’riflash mumkin:
Jism kinetik energiyasining o‘zgarishi bajarilgan ishga teng.
Masala yechish namunasi
Boshlang‘ich tezligi 36 km/soat bo‘lganda massasi 2 t li avtomobil ning 
kinetik energiyasi qancha bo‘ladi? Uning tezli gi 90 km/soat ga yetganda-chi? 
Avtomobil tezligi bunday o‘zgarishi uchun uning motori qancha ish bajargan?
Berilgan: 
Formulasi: 
Yechilishi:
 
m = 2 t = 2000 kg; E
k1
= 2000 · 10
2
J = 100 000 J = 100 kJ. 
υ
1
=36 km/soat=10 m/s; 
E
k2
= 2000 · 25
2
J = 625 000 J = 625 kJ.
υ
2
=90 km/soat=25 m/s. 
2
m
υ
1
2
E
k1
= 
2
m
υ
2
2
E
k2
= 
2
2
.
.
.

---

157
VII bob. Ish va energiya. Energiyaning saqlanish qonuni
Topish kerak: 
E
k1 
= ?  E
k2 
= ?  A = ? Javob: E
k1
= 100 kJ; E
k2
= 625 kJ;  A = 525 kJ.