I bob. Quriliish materiallarining asosiy xossalari

Beton markasi	M150	M200	M250	M300	M350	M400	M450	M500
M600 va yuqori
Sement markasi	M300	M300  400	M400	M400 500	M400 500	M550 600	M550 600	M600	M600

Sement markasi muayyan beton markasi uchun tavsiya etilganidan yuqori bo‘lsa, sement tarkibiga maydalab tuyilgan aktiv minerallar qo‘shilishi kerak. Yuqori aktivlikdagi sementlar kabiga diatomit, trepel, opoka, gliyej kabi tabiiy, domna va yoqilg‘i shlaklari, kullar va shu kabi qo‘shilib sement tejaladi.
Mayda to`ldirgich. Barcha tabiiy va sun’iy tosh materiallarning 0,15-5 mm. fraksiyasi mayda to‘ldirgich- qum sifatida ishlatiladi.
Oddiy og‘ir beton tayyorlashda tog‘ jinslarining tabiiy yemirilishidan hosil boMgan yoki qattiq tog‘ jinslarini maxsus mashinalar yordamida maydalab saralangan qumlar ishlatiladi. Qum donachalari mineral tarkibi, asosan, kvars, dala shpati, kalsit, sluda kabi vulkanik tog‘ jinslaridan iborat, ohaktosh, dolomit kabi cho‘kindi tog‘ jinslari kamroq bo`ladi.
Beton tayyorlashda daiyo, dengiz qumlari yoki tog‘ qumlari ishlatiladi. Daryo va dengiz qumlari donalari silliq yuzali oval shaklda bo`lib, loy bilan ifloslangan boMishi mumkin. Tog‘ qumlari donalari serqirra shaklda bo`lib, tarkibida changsimon aralashmalar bo`ladi. Qum zich tog‘ jinslar shlaklar maydalab olinganida, serqirra va yuzasi g‘adir-budur donachalar hosil bo`ladi. Maydalab olingan qumlar tabiiy hosil bo`lgan qumlarga nisbatan toza bo`ladi. Yuqori sifatli beton tayyorlash uchun qumlami yuvib va quritib ishlatiladi. Betonning sifati mayda to`ldirgichning mineral va donador tarkibiga, gil tarkibida loyli aralashmalar miqdoriga, organik aralashmalar mavjudligiga bog`liq.
Qum 0,15-5 mm. fraksiya oralig`ida turli o`lchamdagi donalardan iborat bo`lishi zarur.

Bunda qumning oraliq bo‘shliqligi kam bo`lib, undan tayyorlangan beton esa zich strukturaga ega bo`ladi.

Qum donador tarkibiga nisbatan yirik, o ‘rtacha va mayda qumlarga bo`linadi.
Qum tarkibidagi changsimon va loysimon aralashmalar beton qorishmasining suvga talabini oshiradi va sementning aktivligini pasaytiradi. Shuning uchun qum tarkibida 0,14 mm. teshikli elakdan o‘tgan zarrachalar miqdori 10 foizdan, changsimon va loysimon zarrachalar esa 3 foizdan oshmasligi kerak. Qumni suv bilan yuvib changsimon va loysimon aralashmalardan tozalanadi.
Tabiiy qum tarkibida organik aralashmalar sement toshini yemirib, beton mustahkamligini pasaytiradi.