I bob. Tropik o‘simliklar haqida umumiy tushuncha

1.1 Tropik o’simliklarning geografik
jihatdan alohidalanishi  
Tropik mintaqada o'sish davri yil bo'yi, har yili turli xil ekinlardan uchta 
hosil olish mumkin. Tuproq haroratining mavsumiy tebranishlari juda
ahamiyatsiz. Tuproqlar yil davomida issiq. Yer shuningdek yog'ingarchilik
miqdoriga juda bog'liq, yomg'irli mavsumda to'liq namlanadi, qurg'oqchilik
davrida kuchli quriydi.Tropik mintaqalarda qishloq xo'jaligi juda past. Qizil-
jigarrang, qizil- jigarrang va toshqin tuproqli erlarning atigi 8 foizigina
o'zlashtirilgan. Ushbu sohadagi asosiy ekinlar:
-banan; 
ananas; 
-kakao; 
-qahva; 
guruch;
-shakarqamish va boshqalar.
 Tropiklar
Tropiklar hududi ekvatorial chiziq va parallel o'rtasida joylashgan bo'lib,
23,5 daraja kenglikka to'g'ri keladi. Zona juda issiq iqlimga ega, chunki bu
yerda Quyosh maksimal darajada ishlaydi.Tropik mintaqada atmosfera bosimi
yuqori, shuning uchun yog'ingarchilik bu yerga juda kam tushadi, bu yerda Liviya 
sahrosi va Sahroi joylashganligi bejiz emas. Ammo tropik mintaqalarning hammasi 
quruq emas, nam joylar ham bor, ular Afrika va Sharqiy Osiyoda joylashgan.
Tropik iqlimi qishda ancha iliq. Issiq fasllarda o'rtacha harorat 30 ° C gacha, qishda 
- 12 daraja. Havoning maksimal harorati 50 darajaga yetishi mumkin.
Qiziqarli tropiklar
Tropik mintaqadagi o'rmonlar Yer yuzining taxminan 2% ni egallaydi, ammo 
ularda Yerdagi o'simliklar va hayvonlarning 50% dan ortig'i yashaydi.Tropiklar 

---

9 
dunyo bo'ylab ichimlik suvi ta'minotini qo'llab-quvvatlaydi.Har soniyada futbol
maydonining kattaligiga teng bo'lgan yomg'ir o'rmoni parchasi yer yuzidan
yo'q bo'lib ketadi. 
Tropik va subtropiklar sayyoramizning issiq hududlari. Ushbu zonalar hududida 
ko'plab o'simliklar, daraxtlar va gullar o'sadi. Ushbu iqlim zonalarining hududlari 
juda keng, shuning uchun ular bir-biridan farq qiladi. Xuddi shu iqlim hududida 
joylashgan tuproqlar ham unumdor, ham unumdorlik darajasi juda past bo'lishi 
mumkin. Arktik tundra va o'rmon-tundra kabi sayyoramizning sovuq hududlari 
bilan taqqoslaganda, subtropik va tropik zona inson hayoti, hayvonlar va 
o'simliklarning ko'payishi uchun eng mos keladi. 
Tropik zona o‘simliklari eng qulay iqlim sharoitida o‘sishi va boshqa bir 
necha xususiyatlari bilan boshqa zona o‘simliklaridan farq qiladi.Tropik zona 
asosan ekvatorning shimoliy va janubiy tomonlarida joylashgan bo‘lib , 
o‘simlik va hayvonot olami uchun eng qulay sharoitiga ko‘ra o‘rmonlar
4 guruhga bo‘linadi: 
-Nam tropik o‘rmonlar ; 
-Qishda yashil o‘rmonlar yoki butazorlar; 
-Magra o‘rmonlari yoki nam tropik butazorlar;
-Savannalar qishda yashil kserofill o‘rmonlar. 
Doom palmasi baland uzun, ko‘p pog‘onali doim yashil palma daraxti 15m 
balandlikda o‘sadi , poyasining diametric 15 sm . bu yon shoxlari bo‘lgan 
palma daraxstlarida biridir.Misrda ming yillar davomida xurmo oziq – ovqat 
manbai bo‘lib , dori-darmon va boshqa tovarlarni ishlab chiqarish uchun 
ishlatilgan. 
Xurmo Tunis janubidagi Jerid mintaqasining asosiy xazinasidir. Quruq va 
issiq iqlim daraxtning rivojlanishiga va xurmolarning pishishiga imkon beradi. 
Xurmo 
daraxtidan 
yiliga 
100 
kg 
gacha 
xurmo 
olinadi.

---

10 
(2-rasm). Xurmo o‘simligi 
asosan alp qarg`atuyog`i (Ane mone alpinus), navro`zgul (Primula reticulata, P. 
obtusifolia), g`oz panja, ayiqtovon kabi turkumlarning ayrim turlari o`sadi.
Nam tropik o`rmonlar mintaqasida ko`proq palmalar va bananlar uchraydi. Mirta
va lavr o`rmonlari mintaqasi-1200-1900 m ba landlikda uchraydi.

---

11